ఆరోగ్యంగా ఉండాలంటే హెల్దీ ఫుడ్, ఎక్సర్సైజ్ మాత్రమే సరిపోవు. కంటినిండా నిద్ర కూడా అవసరమే. అప్పుడే బ్రెయిన్ యాక్టివ్గా ఉంటుంది. శరీరంలోని అన్ని ఆర్గాన్స్కి సిగ్నల్స్ అందుతాయి. కానీ, కొందరికి నిద్రపోతుంటే ఊపిరి సరిగా ఆడదు. ఒక్కోసారి ప్రాణం పోయినంత పనవుతుంది. నిద్రలో వచ్చే ఈ ప్రాబ్లమ్ని ‘స్లీప్ ఆప్నియా’ అంటారు. ఇదొక సీరియస్ స్లీప్ డిజార్డర్ఫేమస్ సింగర్ బప్పి లహిరి ఈమధ్య ఇదే ప్రాబ్లమ్తో చనిపోయాడు. అందుకే ‘స్లీప్ ఆప్నియాని చిన్న సమస్య అనుకోవద్దు. ముందుగానే గుర్తించి ట్రీట్మెంట్ తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం’ అంటున్నాడు పల్మొనాలజిస్ట్ వివేక్ తోష్నివాల్.
స్లీప్ ఆప్నియాలో రెండు రకాలు... అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్, నాన్–అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్ ఆప్నియా. నాన్–అబ్స్ట్రక్టివ్ లో సెంట్రల్ స్లీప్ ఆప్నియా అని ఉంటుంది. ప్రపంచంలో ఎక్కువ మందికి ఉన్న సమస్య అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్ ఆప్నియా. శ్వాస తీసుకునేటప్పుడు గొంతు దగ్గరి శ్వాస వాహికలు మూతపడతాయి. దాంతో కొంచెం సేపు లేదంటే మొత్తానికే శ్వాస తీసుకోవడం ఆగిపోతుంది. దీన్ని ‘అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్ ఆప్నియా’ అంటారు. ప్రపంచంలో 30% మంది మగవాళ్లు, 5 –15% మంది ఆడవాళ్లు ఈ సమస్యతో బాధపడుతున్నారు. అయితే, వీళ్లలో చాలామందికి తమకు ఈ సమస్య ఉన్న విషయం తెలియదు.
వీళ్లలోనే ఎక్కువ
యాభై ఏండ్లుదాటిన వాళ్లు, ఒబెసిటీ ఉన్నవాళ్లు (బాడీ మాస్ ఇండెక్స్ 25 ఉంటే రిస్క్ ఎక్కువ. 30 పైన ఉంటే రిస్క్ చాలా ఎక్కువ). గుండె సమస్యలు, మూత్రపిండాలు, ఊపిరితిత్తుల సమస్యలు, మానసిక సమస్యలు ఉన్నవాళ్లు స్లీప్ ఆప్నియా బారినపడే ఛాన్స్ ఎక్కువ.
రిస్క్ ఫ్యాక్టర్స్
స్లీప్ ఆప్నియాకు పెద్ద రిస్క్ ఫ్యాక్టర్.. సిగరెట్. ఆల్కహాల్ అలవాటు కూడా ఒక కారణం. అంతే కాదు మెడ చిన్నగా ఉండడం, మెడ దగ్గర ఫ్యాట్ ఎక్కువ ఉండడం, ముఖం లోని కండరాలు సరైన పొజిషన్లో లేకపోవడం వంటి ఫేషియల్ ప్రాబ్లమ్స్ వల్ల కూడా అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్ ఆప్నియా వస్తుంది.
ఈ లక్షణాలు ఉంటే...
పెద్దగా గురక పెడతారు. పొద్దున లేచిన తర్వాత మళ్లీ పడుకుంటారు. కూర్చున్నవాళ్లు అలాగే నిద్రలోకి జారుకుంటారు. దీన్ని ‘ఎక్సెసివ్ డే టైమ్ స్లీపినెస్’ అంటారు. కొందరేమో శ్వాస తీసుకోవడం ఇబ్బందిగా ఉందని మధ్య రాత్రి లేచి కూర్చుంటారు. ఒక్కోసారి నిద్రలోనే వీళ్ల శ్వాస ఆగిపోతుంది కూడా. రాత్రి నిద్ర లేకపోవడం వల్ల పొద్దున లేవగానే తలనొప్పి వస్తుంది, ఊరికే చిరాకు పడతారు. ఏ పని మీద ఫోకస్ ఉండదు. మెమరీ తగ్గిపోతుంది కూడా. వీటన్నింటికీ కారణం... శ్వాస ఆగిపోయినప్పుడు ఊపిరితిత్తులకి, మెదడుకి ఆక్సిజన్ చాలినంత అందకపోవడమే. దాంతో మెదడు చురుకుదనం తగ్గిపోతుంది, శరీర భాగాలకి సిగ్నల్స్ పంపించే వ్యవస్థ సరిగా పనిచేయదు.
డయాగ్నసిస్
పాలీ సోమ్నోగ్రఫీ, స్లీప్ స్టడీ చేసి స్లీప్ ఆప్నియాని డయాగ్నసిస్ చేస్తారు. ఒకవేళ బ్రాంకైటిస్, ఆస్తమా ఉంటే మెడిసిన్ ఇస్తారు. అప్పటికీ పేషెంట్లకి నిద్ర సమస్యలుంటే నిద్ర లక్షణాలను స్టడీ చేస్తారు. పేషెంట్ కండీషన్ని బట్టి హాస్పిటల్లోనే పాలీసోమ్నోగ్రఫీ చేయాలా? లేదా ఇంటి దగ్గర స్లీపింగ్ టెస్ట్ చేయాలా? అనేది నిర్ణయిస్తారు. పేలుడు పదార్థాలు, రసాయనాలు తయారుచేసే కంపెనీల్లో వాళ్లకి హాస్పిటల్లోనే స్లీప్ టెస్ట్ చేస్తారు.
ఇవి కాంప్లికేషన్స్
స్లీప్ ఆప్నియా ప్రాబ్లమ్ ఉన్నవాళ్లు డ్రైవింగ్ చేస్తూనే సడన్గా నిద్రపోతారు. దాంతో వెహికల్ కంట్రోల్ తప్పి రెప్పపాటులో యాక్సిడెంట్ జరుగుతుంది. కెమికల్ కంపెనీల్లో పనిచేసేవాళ్లలో మైనర్ స్లీప్ ఆప్నియా ఉన్నా ఒక్కోసారి పెద్ద ప్రమాదం జరిగే ఛాన్స్ ఉంది. అంతేకాదు ఈ సమస్య ఉన్నవాళ్లలో ఊపిరితిత్తుల సమస్యలు, డయాబెటిస్, బీపీ పెరగడం, హార్ట్ఎటాక్స్, హార్ట్బీట్ పెరగడం, స్ట్రోక్, పెరాలసిస్, డిప్రెషన్, బరువు పెరగడం వంటి కాంప్లికేషన్స్ వచ్చే అవకాశం ఉంది.
ఇలా చేస్తే బెటర్
స్మోకింగ్, ఆల్కహాల్ మానేయాలి. వేపుళ్లు, స్పైసీ ఫుడ్ తినొద్దు. బరువు తగ్గడం కోసం ఎక్సర్సైజ్, యోగా, ధ్యానం వంటివి చేయాలి. ఒకేసారి ఎక్కువ తినడం కంటే రోజులో ఆరు సార్లు కొంచెం కొంచెం తినాలి. దాంతో మెటబాలిజం వేగంగా జరుగుతుంది. గుండె, ఊపిరితిత్తుల సమస్యలు ఉంటే వెంటనే డాక్టర్ని కలిసి ట్రీట్మెంట్ తీసుకోవాలి.
పాజిటివ్ ఎయిర్వే ప్రెజర్ థెరపీ (పిఎపి) ద్వారా స్లీప్ ఆప్నియాని తగ్గిస్తారు. ఇందులో సి–పాప్, బై–పాప్ అని రెండు రకాలు ఉంటాయి. పేషెంట్ స్లీప్ స్టడీ రిపోర్ట్, పేషెంట్ కండీషన్ని బట్టి ఏ రకం పిఎపి చేయాలో డాక్టర్లు డిసైడ్ చెప్తారు. అప్పటికి కూడా స్లీప్ అప్నియా తగ్గకుంటే గొంతుకి సర్జరీ చేసి శ్వాస వాహికను పెద్దగా చేస్తారు. ఒకవేళ ముక్కులో ప్రాబ్లమ్ ఉంటే ఇఎన్టి స్పెషలిస్ట్ దాన్ని సరి చేస్తారు. కొన్నిసార్లు ‘ఓరల్ అప్లయెన్సెస్’ సాయంతో నాలుక గొంతుకి అడ్డం పడకుండా చేస్తారు. దవడను ముందుకు తెస్తారు. దాంతో శ్వాస తీసుకోవడం ఈజీ అవుతుంది. నాన్–అబ్స్ట్రక్టివ్ స్లీప్ ఆప్నియా ఉన్నవాళ్లకి శ్వాసవ్యవస్థని స్టిమ్యులేట్ చేసే మెడిసిన్స్ ఇస్తారు. వీళ్లకి పాప్ మెషిన్స్ కూడా హెల్ప్ అవుతాయి.
