పాకిస్తాన్ వరుస భూకంపాలు వెంటాడుతున్నాయి. 2025 మే నెలలోనే వరుసగా తొమ్మిది భూకంపాలు పాకిస్తాన్ ను కుదిపేశాయి. వాటి తీవ్రత 4.0 నుంచి 5.7 వరకు ఉంది. శుక్రవారం(మే30) కూడా రిక్టర్ స్కేల్ పై తీవ్రత 4.2 తో భూకంపం సంభవించింది. దీనికి ముందు గురువారం కూడా భూకంపం రిక్టర్ స్కేల్ పై 4.4 తీవ్రతతో నమోదు అయింది. వరుస భూకంపాలు ప్రజల్లో ఆందోళనను పెంచాయి. పాకిస్తాన్ లో తరుచు భూకంపాలు ఎందుకు వస్తున్నాయి...? వివరాల్లోకి వెళితే..
ఈ తరచుగా సంభవించే భూకంపాలతో ఇస్లామాబాద్ ,పెషావర్ నుం చి ఫైసలాబాద్ , హిందూ కుష్ ప్రాంతం వరకు అన్ని ప్రాంతాలు ప్రభావితం అయ్యాయి. పాకిస్తాన్లో భూకంపాలు ఎందుకు తరచుగా సంభవిస్తున్నాయి? సమాధానం ఆ దేశం భౌగోళిక దురదృష్టంలో ఉంది అని చెప్పొ్చ్చు. ప్రపంచంలోనే అత్యంత భూకంపం చురుగ్గా ఉండే ఘర్షణ మండలాల్లో ఒకటి గా పాకిస్తాన్ భూభాగం ఉంది.
టెక్టోనిక్ ఘర్షణ మండలం: ఇండో-యురేషియన్ ప్లేట్ సరిహద్దు
పాకిస్తాన్ రెండు భారీ టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు ఢీకొనే సరిహద్దు వద్ద ఉంది. అవి ఇండియన్ ప్లేట్, యురేషియన్ ప్లేట్. సంవత్సరానికి 5 సెం.మీ. చొప్పున భారత ఫలకం ఉత్తరం వైపు కదులుతూ, యురేషియన్ ఫలకాన్ని ఢీకొంటోంది. ఈ కదలికే హిమాలయాలను సృష్టించిన శక్తి. ఈ ప్రాంతం అంతటా భూకంపాలను కొనసాగిస్తోంది.
ఇలా భారత ఫలకం, యూరేషియన్ ఫలకం ఢీకొనడం వలన భూమి పొరలో ఒత్తిడి ఏర్పడుతుంది. ఇది చివరికి భూకంపాల రూపంలో కనిపిస్తుంది. ఉత్తర పాకిస్తాన్ ముఖ్యంగా ఖైబర్ పఖ్తుంఖ్వా, గిల్గిట్-బాల్టిస్తాన్ ,బలూచిస్తాన్ వంటి ప్రాంతాలు భూకంపం ఎక్కువగా వచ్చే జోన్ లో ఉన్నాయి.
►ALSO READ | నేవీ రంగంలోకి దిగుంటే.. పాక్ ఈ సారి 4 ముక్కలయ్యేది: రాజ్ నాథ్ సింగ్ హాట్ కామెంట్స్
పాకిస్తాన్ కొన్ని ఫాల్ట్ లైన్లు ఉన్నాయి. పాకిస్తాన్ చమన్ ఫాల్ట్ (పశ్చిమ పాకిస్తాన్), ప్రైమరీ కారకోరం థ్రస్ట్, ప్రైమరీ మాంటిల్ థ్రస్ట్, సాల్ట్ రేంజ్ థ్రస్ట్, రియాసి ,బాలకోట్–బాగ్ ఫాల్ట్‌లు (ఆజాద్ జమ్మూ ,కాశ్మీర్) వంటి ప్రధాన ఫాల్ట్ లైన్‌లతో నిండి ఉంది. ఈ లోపాలు ఆ ప్రాంతంలో ఏర్పడే టెక్టోనిక్ ఒత్తిడికి పీడన కవాటాల వంటివి. అవి జారిపోయినప్పుడు లేదా చీలిపోయినప్పుడు భూకంపాలు సంభవిస్తాయి.
భూకంపాల టెక్టోనిక్ శక్తుల వల్ల సంభవిస్తాయి. అయితే పర్వత ప్రాంతాలలో భారీ వర్షపాతం ,హిమనదీయ కరగడం వల్ల కొండచరియలు విరిగిపడతాయి. భూకంప కార్యకలాపాల వల్ల ఇప్పటికే బలహీనపడిన వాలులు అస్థిరమవుతాయి.
హిందూ కుష్: భూమిపై అత్యధికంగా భూకంప సంభవించే ప్రాంతాలలో ఒకటి
ఈ నెలలో సంభవించిన అనేక భూకంపాలు - మే 10న సంభవించిన 5.7 తీవ్రతతో సంభవించిన భూకంపం - ఈశాన్య ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని హిందూ కుష్ ప్రాంతంలో వచ్చింది. ఈ ప్రాంతం తరుచుగా లోతైన ,శక్తివంతమైన భూకంపాలకు సంభవిస్తాయి. హిందూ కుష్ పర్వతాలలోని సబ్‌డక్టింగ్ ఇండియన్ ప్లేట్ యురేషియన్ ప్లేట్ కింద నిటారుగా ఉన్న కోణంలో మునిగిపోతుంది. హై-యాంగిల్ సబ్‌డక్షన్ భారీ ఒత్తిడి బిందువులను సృష్టిస్తుంది.
ఫలితంగా తరచుగా డెప్త్ భూకంపాలు దాదాపు 70–300 కి.మీ. దిగువన సంభవిస్తాయి. ఈ భూకంపాలు ఎక్కువసార్లు సంభవించినా తక్కువ నష్టాన్ని కలిగిస్తాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు.
