బుద్ధియోగం, కర్మాచరణం మధ్య స్పష్టత లేక కలతపడిన అర్జునుడికి మధ్య ఉన్న సంబంధాన్ని తెలియజేస్తున్నాడు శ్రీకృష్ణుడు. ఇటువంటి పరిస్థితి చాలామంది జీవితాల్లో వస్తూనే ఉంటుంది. కాస్త తెలుసుకోగానే విషాదంతో ఉన్న మనసులో అనేక సందేహాలు ఉత్పన్నమవుతుంటాయి.
కర్తవ్యానికి, తన స్థితికి, తాను చేయదలచిన పనికి మధ్య సమన్వయం కనపడకపోవటమే దానికి కారణం. అందుకే గురువో, పెద్దలో వారికి సంశయ నివారణ చేయవలసి వస్తుంది. అయితే అది తాత్కాలికంగా ఉపయోగపడేది అయి బంధం అవుతుందా. కర్మబంధ విమోచనం కలిగించేది అవుతుందా? అన్నది ఆ పెద్దల మీద ఆధారపడి ఉంటుంది..
జీవించి ఉన్నంత కాలం కర్మాచరణం తప్పనిసరి. కాని, కర్మబంధంలో చిక్కుకోకుండా ఉండటం ఎట్లా? దానికి చక్కని పరిష్కారం చూపిస్తున్నాడు. శ్రీకృష్ణుడు... అర్జునుణ్ణి ఒక నెపంగా పెట్టుకుని... చేయదగిన పనులు..చేయదగని పనులు ఏవో తెలియజేస్తున్నాడు. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే.. పని చేసేప్పుడు ఫలితం వైపుకి మనసు లాగుతూ ఉంటే ఆ పనులు బంధకారణాలు. ఎందుకంటే ఆ పని చేసేప్పుడు స్వప్రయోజనాన్ని ఆశించటం ఉంటుంది. కనుక బంధహేతువు అవుతుంది.
ప్రయోజనం ఆశించకుండా ఏపని అయినా చేయటం సాధ్యమా? ఎవరైనా అట్లా చేస్తారా? అంటే, అందరూ తమ కొరకు మాత్రమేకాక ఇతరుల కొరకు కూడా ఇష్టంగానో, అయిష్టంగానో చేస్తూనే ఉంటారు. ఎందుకంటే, సమాజంలో జీవించటానికి ప్రతివారు మరెంతో మంది మీద ఆధారపడి ఉంటారు.
ఉదాహరణకి అన్నం తినటానికి వండుకుంటే సరిపోతుందని అనుకుంటాం. కాని, వంట చేయాలంటే ఎంతమంది సహకారం ఉండాలి? బియ్యం, కూరలు మొదలైనవి ఎవరో పండిస్తారు. వంట పాత్రలని మరెవ్వరో చేస్తారు. వంట చెఱకు ఇంకెవ్వరి పుణ్యమో, వారందరు మనకోసం వీటన్నిటిని ఎందుకు చేసి ఇవ్వాలి? ఆహారం వండుకున్న వారొక్కరే తినరుగా... ఇవన్నీ తయారుచేసిన వారు కూడా ఒకరిపై మరొకరు ఆధారపడి ఉన్నారు. ఈ పనులని ఏమీ ఆశించకుండా చెయ్యాలి.. అదే యజ్ఞార్ధ కర్మ అవుతుంది.
యజ్ఞార్థకర్మ అనే మాటకి ఇతరుల ప్రయోజనం కోసం చేసే పని అని అర్థం. యజ్ఞము అంటేనే పరార్ధ కర్మ. అందుకే యజ్ఞము అనే మాటకి ఆంగ్లంలో 'శాక్రిఫైస్' (Sacrifice) అనే అర్థం ఉంది. అదే త్యాగం. త్యాగబుద్ధితో పని చేసినప్పుడు ఆ పని వల్ల కలిగే ఫలితం బంధం కాదు.. సత్కార్యం చేసినప్పుడు మంచి ఫలితం రాదని అర్ధం కాదు. ఆ ఫలితం బంధం కాదని మాత్రమే తెలుసుకోవాలి. మంచి అయినా, చెడు అయినా అంతే. ఇది ప్రకృతి ధర్మం. మానవజాతికి మూలపురుషుడైన మనువు శాసనం. దానిని పాటించినప్పుడే మానవుడు అనిపించుకునే అర్హత కలుగుతుంది. ఇది వంటబట్టినట్టయితే కర్మబంధం లేకుండా కర్మాచరణం ఎట్లా చెయ్యాలో తెలుస్తుంది.
అసలు యజ్ఞార్థకర్మ అంటే ఎట్లా ఉంటుందో కూడా వివరించటం జరిగింది.. ఒక జీవి తను పుట్టించబడుతున్నాడా? తానే స్వయంగా తన ఇష్టానుసారం పుడుతున్నాడా? అని ఆలోచిస్తే తన ప్రమేయం లేకుండానే పుట్టించబడుతున్నాడని అర్థమవుతుంది. తన ఇష్టంతో అయితే ఇంకా మంచి సమయంలో, ఇంకా మంచి కుటుంబంలో, అన్ని వసతులు కలిగిన దేశంలో పుట్టేవాడే కదా. అది తనచేతుల్లో లేదు. ఎప్పుడో చేసిన చేతల్లో ఉంది. పుట్టించే సమయంలో ఏదో ప్రయోజనాన్ని ఆశించి చెయ్యరు తల్లిదండ్రులు.
అదేవిధంగా సృష్టికర్త జీవులనే కాదు... ఈ సమస్త సృష్టిని సృష్టించాడు. అంతే... అతడికి దీనివల్ల ఎటువంటి ప్రయోజనము లేదు. అయినా అవిశ్రాంతంగా చేస్తూనే ఉన్నాడు. పంచ భూతాలు, సూర్య చంద్రులు. ఋతువులు... ఇట్లా అన్నిటిని సృష్టించినందువల్ల సృష్టికర్తకి ఏం లాభం? ఇది ఒక పథకం. ..ఒక ప్రణాళిక. ఆయన వలెనే జీవులు కూడా లాభాపేక్ష లేక యజ్ఞార్థకర్మ చేసి వర్ధిల్లటం ధర్మం. సృష్టిలో ఇటువంటి ధర్మాలు ఎంత స్ఫూర్తిదాయకంగా ఇమిడించటం జరిగిందో... ఉన్న ఒక్క గింజని నోట్లో వేసుకోకుండా నేలలో నాటితే కొన్ని వందల గింజలు వస్తాయి. ఈ పనివల్ల గింజకి వచ్చే లాభం ఏమైనా ఉందా? మనిషి గింజని చూసి అది నేర్చుకోవాలి.
పంచభూతాలలో వాటి ధర్మాల రూపంలో దేవతలు యజ్ఞార్ధకర్మ నిర్వర్తిస్తున్నారు. వీచటం వాయువు ధర్మం. వీచటం వల్ల వాయువుకి ఏమి లాభం? దానికి లేకపోయినా జీవులకి ప్రయోజనం ఉంది కదా. అది పరహితం కోసం చేసే పని కనుక యజ్ఞకర్మ అయింది. వీచిన గాలివల్ల మేలు కలిగినా, హాని కలిగినా, సువాసన మోసుకువచ్చి ఆనందం కలిగించినా, దుర్వాసన మోసుకు వచ్చి ఇబ్బంది కలిగించినా దానికి ఎటువంటి కర్మబంధము ఉండదు.
సూర్యచంద్రుల ఉదయాస్తమానాలు, ఋతువులు.. ఇంకా ప్రకృతిలో సమస్తము తమ కర్తవ్యాన్ని నిర్వర్తిస్తున్నాయి. కనుక అది యజ్ఞార్థకర్మ అయి ఫలితం బంధం కాదు. అందువల్ల వాటి పద్ధతిని పాటిస్తూ, అనుసరిస్తూ మానవుడు కూడా తన కర్తవ్యాన్ని ఫలితం ఆశించకుండా నిర్వర్తిస్తూ ఉంటే అవి మానవుణ్ణి ఆదరిస్తాయి. అంటే పర్యావరణం మనకి అనుకూలంగా ఉండాలంటే దాని పట్ల గౌరవ మర్యాదలతో (భక్తితో) మెలగాలి. పరస్పర గౌరవం శ్రేయోదాయకం. ప్రస్తుతం మనం ఎదుర్కొంటున్న అనేక ప్రకృతి వైపరీత్యాలకి కారణం ఏమిటో అర్ధం అవుతోంది కదా.
పంచభూతాలు, సూర్యచంద్రులు మొదలైన వాటి రూపంలో దేవతలు చేస్తున్న యజ్ఞార్ధకర్మని చూసి, అనుసరించిన మానవుడు కర్మల చేత బంధించబడడు. ముక్తి అంటే బంధరాహిత్యమే కదా.
యజ్ఞంతో పూజించినప్పుడు దేవతలు (ప్రకృతి శక్తులు) సంతోషపడతారు. అనుగ్రహిస్తారు... యజ్ఞము అంటే పూజ్యభావంతో, సమర్పణ బుద్ధితో చేసిపెట్టే పని అని అర్థం కదా. ఇతరుల శ్రేయస్సు కోసం సమర్పణ చేయటం వల్ల లభించిన దానిని యజ్ఞ శేషం అంటారు. దానివల్ల అన్ని పాపాలు నశిస్తాయి. ఫలితం తనకే కావాలని పని చేయటం పాపాలని కలిగిస్తుంది. కనుక ఇతరుల మేలు కోసం పాటుపడితే కర్మ బంధం ఉండదు.
బాగా అర్థం కావటానికి ఒక చక్కని ఉదాహరణ చెప్పవచ్చు. వండుకున్నది తనొక్కరే తినటానికి అయితే వండుకున్నారు అంటాము. అందరి కోసం అయితే వండిపెట్టారు అంటారు. మొదటిది స్వార్థం. రెండవది పరార్థం, యజ్ఞార్థకర్మ, మనం ఈ మాత్రం చెయ్యలేమా అనేది గ్రహించుకోవాలని పండితులు చెబుతున్నారు.
-వెలుగు, లైఫ్–
