ప్రపంచం నుంచి దారిద్ర్యం, ఆకలి బాధలను తరిమి వేయాలనే ధ్యేయంతో మిలీనియం డెవలప్మెంట్ గోల్స్ స్థానంలో సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాల అజెండాను 2015, సెప్టెంబర్ లో ఐక్యరాజ్య సమితి సర్వసభ్య సమావేశం ఆమోదించింది. 2016, జనవరి నుంచి 2030 డిసెంబర్ వరకు ఈ లక్ష్యాలను సాధించాలని తలపెట్టారు. వీటిని 193 దేశాలు అంగీకరించాయి. ఇందులో ఇండియా కూడా ఉంది.
ప్రపంచ జనాభాలో 17శాతానికి పైగా జనాభాను ఇండియా కలిగి ఉంది. అందుకే ప్రపంచ సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధనకు ఇండియా లక్ష్యాల సాధన కీలకమైంది. ప్రపంచ జనాభాలో 1/6 వంతు మనదేశంలో ఉంది. కాబట్టి ఎస్డీజీ లక్ష్యాలను ఇండియా సాధించలేకపోతే ప్రపంచం కూడా సాధించలేదు. మన దేశంలో చాలా పథకాలు సుస్థిరాభివృద్ధి లక్ష్యాల సాధన దిశగానే ఉన్నాయి. ఉదా: ఆయుష్మాన్ భారత్ ( ప్రధాన మంత్రి జన ఆరోగ్య యోజన) 50 కోట్ల మందికి ఆరోగ్య రక్షణ కల్పిస్తుంది. ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ఆరోగ్య రక్షణ పథకం ఇది. సుస్థిరాభివృద్ధి గోల్ మూడైన గుడ్ హెల్త్, వెల్ బీయింగ్ సాధనకు ఇది ఉపయోగపడుతుంది. అలాగే ఎస్డీజీ 10 (అసమానతల తగ్గింపు)కు ఈ పథకం దోహదపడుతుంది.
ఎస్డీజీ ఇండియా ఇండెక్స్ - 2019
రెండో ఎడిషన్ను 2019 డిసెంబర్లో ప్రకటించారు. 100 సూచీలు, 54 టార్గెట్స్, 54 లక్ష్యాలతో ప్రకటించారు. అయితే 16 గోల్స్కు ర్యాంకులు ప్రకటించారు. దేశ సగటు 60. మొదటి స్థానంలో కేరళ(70) ఉంది. చివరిస్థానంలో బిహార్ (50) ఉంది. మూడో స్థానంలో ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ, తమిళనాడులు (67) ఉన్నాయి.
ఇండియా ఎస్డీజీ ఇండెక్స్ స్కోర్ 66
రాష్ట్రాల స్కోర్ 52 నుంచి 75 మధ్య, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల స్కోరు 62 నుంచి 79 మధ్య ఉంది. రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు ఎస్డీజీ ఇండెక్స్ను గణిస్తే మొదటి స్థానంలో కేరళ (75), రెండో స్థానంలో హిమాచల్ప్రదేశ్, తమిళనాడు (74), ఆ తర్వాతి స్థానలో ఏపీ, గోవా, కర్ణాటక, ఉత్తరాఖండ్(72) స్కోర్తో ముందంజలో ఉండగా, 52 స్కోర్తో బిహార్ చివరి స్థానంలో ఉంది. కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల్లో మొదటి స్థానం చండీగఢ్ (79), చివరి స్థానంలో దాద్రా నగర్ హవేలీ డామన్ డయ్యూ (62) ఉన్నాయి. 2020–21 ఎస్డీజీ ఇండెక్స్లో 15 రాష్ట్రాలు, ఏడు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు ఫ్రంట్ రన్నర్గా ఉన్నాయి. ఏ ఒక్క రాష్ట్రం, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం అస్పిరెంట్గా, ఏ ఒక్క రాష్ట్రం, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం అచీవర్గా లేవు. మిగిలినవి ఫర్ఫార్మర్(14)గా ఉన్నాయి. 2019 నుంచి 2020 నాటికి ఎస్డీజీ ఇండియా ఇండెక్స్ స్కోర్లో ఎక్కువ పెరుగుదల గల రాష్ట్రం మిజోరాం. రెండో స్థానంలో హర్యానా, మూడో స్థానంలో ఉత్తరాఖండ్ ఉన్నాయి.
ప్రయోజనాలు
ఎస్డీజీ ఇండెక్స్ రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు తాము ఏ స్థితిలో ఉన్నామో తెలుపుతుంది. జాతీయస్థాయితో పోల్చితే తమ స్థితి ఎక్కడ ఉన్నది తెలుస్తుంది. రాష్ట్రాలు, కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు ప్రాధాన్యతా రంగాలను గుర్తించడానికి వీలు కలుగుతుంది. సుస్థిరాభివృద్ధికి సంబంధించి ఏ అంశాల్లో డేటా గ్యాప్ కనిపిస్తుందో తెలుస్తుంది.
ఎస్డీజీ ఇండియా ఇండెక్స్ - 2018
ఎస్డీజీ ఇండియా ఇండెక్స్ మొదటి ఎడిషన్ను 2018లో ప్రకటించారు. ఇందులో 62 సూచీలు, 39 లక్ష్యాలు, 13 ఎస్డీజీ గోల్స్తో అనౌన్స్ చేశారు. సరైన సమాచారం లేకపోవడంతో ఎస్డీజీ 12, 13, 14, 17 లక్ష్యాలను పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. భారత్ సగటు విలువ 57. మొదటి స్థానంలో 69 స్కోర్తో హిమాచల్ ప్రదేశ్, కేరళ రాష్ట్రాలు ఉన్నాయి. చివరి స్థానంలో 42 స్కోర్తో ఉత్తర్ప్రదేశ్ ఉంది. నాలుగో స్థానంలో ఆంధ్రప్రదేశ్, తొమ్మిదో స్థానంలో తెలంగాణ ఉన్నాయి.
