అరుదైన భూమీతో చైనా ఆధిపత్య పోరు.. భారీ మూల్యం చెల్లించుకుంటున్న డ్రాగన్..

చైనా గనులు, శుద్ధి కర్మాగారాలు ప్రపంచంలోని అరుదైన మట్టి లోహాలను,  కొన్ని అరుదైన మట్టి రకాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి. ఇది చైనా ప్రభుత్వానికి ప్రపంచ వాణిజ్యంపై పట్టును ఇస్తుంది. కానీ ఉత్తర చైనాలో కొన్నేళ్లుగా అరుదైన మట్టి ప్రాసెసింగ్ నుండి విషపూరితమైన బురదను 10 కిలోమీటర్ల కృత్రిమ సరస్సులోకి వదులుతున్నారు. దక్షిణ-మధ్య చైనాలో అరుదైన మట్టి గనులు ఒకప్పుడు పచ్చగా ఉన్న లోయలను విషపూరితం చేశాయి, కొండ ప్రాంతాలను కూడా ఎర్ర బంకమట్టిగా మార్చాయి.

కానీ ఇప్పుడు అరుదైన మట్టి గనులలో ఆధిపత్యం సాధించడం, చైనాకు భారీ నష్టాన్ని తెచ్చిపెట్టింది. ఇంకా చాలా సంవత్సరాలుగా తీవ్రమైన పర్యావరణ నష్టాన్ని కలిగించింది. 1990 నాటికి పారిశ్రామిక ప్రపంచం కఠినమైన నిబంధనలతో  ఉండేది. పరిశ్రమల నుండి పర్యావరణ హానిని కూడా అంగీకరించడం మానేసింది, ఆ సమయంలో అరుదైన మట్టి గనులు, ప్రాసెసింగ్ కేంద్రాలు మూసివేయబడ్డాయి. 

చైనాలోని మంగోలియాలో ఉన్న బాటౌ నగరం, అరుదైన మట్టి పరిశ్రమకు ప్రపంచ రాజధానిగా పేరొందింది. కానీ ఇక్కడ, వీకువాంగ్ ఆనకట్ట అని పిలువబడే ఒక పెద్ద బురద సరస్సు ఉంది. ఈ సరస్సు నుండి ఎండిపోయిన బురదలోని సీసం, కాడ్మియం వంటి భారీ లోహాలు, రేడియోధార్మిక థోరియం గాలిలోకి వ్యాపిస్తున్నాయి. వర్షాకాలంలో ఈ విషపూరిత మిశ్రమం భూగర్భ జలాల్లోకి చొచ్చుకుపోతుంది. ఈ ఆనకట్ట 1950లో సరైన లైనర్ లేకుండా నిర్మించబడింది, దీనిని పునర్నిర్మించడం కష్టం.

ALSO READ | Auto News: చైనా కుయుక్తులతో భారత ఆటో రంగం కుధేలు.. అమ్మకాలు ఢమాల్..

కానీ చైనా విద్యావేత్తలు, ఇతర నిపుణులు సంవత్సరాల తరబడి కొన్ని పద్ధతులు, నిర్లక్ష్యం తర్వాత కూడా పర్యావరణ నష్టం అలాగే ఉందని, అదేవిధంగా ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ అయిన బీజింగ్‌లోని ఎలైట్ చైనీస్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ పరిశోధకులు గత సంవత్సరం    బాటౌ ప్రాంతంలో గాలి, టైలింగ్ చెరువు కాలుష్యం గురించి హెచ్చరించారు. బాటౌ రేడియేషన్ ఎన్విరాన్‌మెంట్ మేనేజ్‌మెంట్ ఆఫీస్ 2009లో గోబీ ఎడారిలోని నగరానికి ఉత్తరాన 80 మైళ్ల దూరంలో ఉన్న బయాన్ ఓబో ఇనుప ఖనిజం, అరుదైన మట్టి గనిలో రేడియోధార్మిక థోరియం పర్యావరణంలోకి విడుదలవుతోంది అని హెచ్చరించింది. 2003లో బాటౌలోని పిల్లలలో మేధో అభివృద్ధి రుగ్మతలు, మూత్రంలో హానికరమైన అరుదైన మట్టి స్థాయిలు ఉన్నట్లు అధ్యయనాలు వెల్లడించాయి. 

దక్షిణ-మధ్య చైనాలో చాల అక్రమ గనులు ఆమ్లాలు, అమ్మోనియాను బయటికి  వదిలి వరి పొలాలను విషపూరితం చేశాయి. చైనా నాయకులు పరిశ్రమను శుభ్రం చేయడానికి ఎన్నో బిలియన్ల డాలర్లు ఖర్చు చేస్తున్నారు. 2010లో బాటౌ టైలింగ్స్ సరస్సు  పూర్తిగా కాలుష్యంతో నిండి పోయింది. అమెరికా యూరోపియన్ యూనియన్‌తో వాణిజ్య వివాదాల కారణంగా  చైనా ఎగుమతులను నిలిపివేసింది అలాగే దక్షిణ-మధ్య చైనాలోని లాంగ్నాన్ సమీపంలో విడిగా తవ్వే భారీ అరుదైన మట్టి ఎగుమతులను పరిమితం చేసింది.

2010 నుండి 2011లో కఠిన చర్యలు తీసుకునే వరకు దక్షిణ-మధ్య చైనాలోని అక్రమ గనులు ఆమ్లం, అమ్మోనియాను నీటి ప్రవాహాలలోకి వదిలి వరి పొలాలను విషపూరితం చేశాయి. బిలియన్ల డాలర్ల ఖర్చుతో చైనా నాయకులు దేశంలోని అరుదైన మట్టి పరిశ్రమను శుభ్రం చేయడానికి ఒక దశాబ్ద కాలంగా కృషి చేస్తున్నారు.

పరిమితికి మించి అరుదైన మట్టి తవ్వకం వల్ల కొండచరియలు విరిగిపడటం, నదులు మూసుకుపోవడం, పర్యావరణ కాలుష్యం అత్యవసర పరిస్థితులు, ప్రమాదాలు ఇంకా విపత్తులు కూడా సంభవించాయి. ఇది ప్రజల భద్రత,  ఆరోగ్యం సహా పర్యావరణ పర్యావరణానికి గొప్ప నష్టాన్ని కలిగించింది అని చైనా క్యాబినెట్ 2012లో పరిశ్రమ కాలుష్యంపై ఒక రిపోర్ట్లో పేర్కొన్నారు.

ALSO READ | మీకు తెలుసా: ఈ దేశంలో ఇప్పటివరకు.. ఆదాయపు పన్ను లేదా..

2010లో కొందరు బాటౌ టెయిలింగ్స్ సరస్సును సందర్శించినప్పుడు చుట్టూ ఎత్తైన మట్టి కుప్ప కంటే కొంచెం పెద్దగా ఉన్న బురద ఉంది.  ఆ సమయంలో చైనా నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, సమీపంలోని జనావాసులకి కాలుష్య సంబంధిత ఆరోగ్య సమస్యలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి.  

దింతో జనావాసులను  నగరంలోని తక్కువ కాలుష్య ప్రాంతానికి తరలించారు. తరువాత అక్కడ ఉక్కు గోడల పారిశ్రామిక షెడ్‌లు ఉన్నాయి. చుట్టూ కొద్ది మంది మాత్రమే ఉన్నారు. పొగమంచు అదృశ్యమైంది, గాలి శుభ్రంగా ఉంది. సరస్సు నుండి వచ్చే దుమ్మును పరిష్కరించడం చాలా కష్టమైన సమస్య. అరుదైన మట్టిని ప్రాసెస్ చేసేటప్పుడు, ప్రకృతిలో వాటిని  ఉన్న రసాయనాలను వేరు చేయడానికి ఆమ్లాన్ని ఉపయోగిస్తారు. రేడియోధార్మిక థోరియం దాదాపు నిత్యం విడుదలవుతుంది. 2015లో మంగోలియా ప్రభుత్వం శుద్ధి కర్మాగారాలు వ్యర్థాలను సరస్సులోకి విడుదల చేసే ముందు శుద్ధి చేయడం ప్రారంభించాయని ప్రకటించింది. 

దశాబ్దాల క్రితం సోవియట్ యూనియన్ కాలంలో ఎస్టోనియాలోని ఒక అరుదైన భూమి శుద్ధి కర్మాగారం నుండి థోరియం దుమ్ము స్కండినేవియా అంతటా వ్యాపించింది. సోవియట్ యూనియన్ పతనమైన తర్వాత యూరోపియన్ యూనియన్ దాదాపు 1 బిలియన్ యూరోలు ఖర్చు చేసి భారీ కాంక్రీట్ గోడలున్న గొయ్యిని నిర్మించి విషపూరిత బురదను అందులోకి నింపి దానిపై 30 అడుగుల మట్టిని కప్పివేసింది. చైనాలోని వీకువాంగ్ ఆనకట్టలో ఎక్కువ బురద ఉంది. ఇనుప ఖనిజం శుద్ధి నుండి వచ్చే వ్యర్థాలతో అరుదైన భూమి శుద్ధి నుండి వచ్చే పదార్థం కలిసిపోయి భారీ పరిమాణంలో బురద తయారైంది. ఈ బురదను తరలించి నిల్వ చేయడం అనేది అసాధ్యమైన పని. 

కానీ ఇతర శుభ్రపరిచే చర్యలు కొనసాగుతున్నప్పటికీ, చైనా అధికారులు అరుదైన మట్టి పరిశ్రమ కాలుష్యం గురించి చర్చలను ఎక్కువగా సెన్సార్ చేస్తున్నారు. పదేళ్ల క్రితం, బాటౌ సమీపంలోని వేలాది ఎకరాల పచ్చిగడ్డిని పశువుల తినేందుకు  మూసివేశారని ప్రభుత్వ మీడియా నివేదించింది. ఎందుకంటే ఆ పచ్చిగడ్డి తిని  గొర్రెలు, మేకలు అరుదైన భూమి పరిశ్రమ నుండి వచ్చే దుమ్ము వల్ల విషపూరితమై చనిపోయాయి. కానీ ఆ సంఘటన గురించి ఇప్పుడు చైనాలో ఆన్‌లైన్‌లో ఎక్కడా దాదాపుగా ప్రస్తావన లేదు. ఒకప్పుడు జీవకళ ఉట్టిపడిన ఆ పచ్చిటి ప్రదేశం ఇప్పుడు నిశ్శబ్దంగా ఉంది. 

 బాటౌలోని అరుదైన భూమి పరిశ్రమ పర్యవేక్షణ చాలా సంక్లిష్టంగా మారింది. చైనాలో కాలుష్య నియంత్రణ ప్రధానంగా ప్రాంతీయ ప్రభుత్వాల బాధ్యత.  ఈ బావోగాంగ్ ఒక మైనింగ్ ఇంకా రసాయనాల దిగ్గజం. ఇది బయాన్ ఓబో గనిని, ఉక్కు కర్మాగారాలను, బాటౌలోని చాలా అరుదైన భూమి శుద్ధి కర్మాగారాలను నడుపుతుంది. మావో జెడాంగ్ కాలం నుండి బావోగాంగ్ చైనా సైనిక-పారిశ్రామిక సముదాయానికి ఒక కీలకమైన స్తంభంగా ఉంది. బాటౌ మ్యూజియం కూడా, 1950లలో చైనా ట్యాంకులు, ఫిరంగిదళాల కోసం బావోగాంగ్ చాలా ఉక్కును తయారు చేసిందని గొప్పగా చెప్పుకుంటారు. ఒకవైపు కాలుష్యాన్ని నియంత్రించాల్సిన బాధ్యత ఉన్న ప్రభుత్వం, మరోవైపు కాలుష్యానికి కారణమవుతున్న పరిశ్రమను నడుపుతోంది.  

జూన్లో బాటౌకు ఒకరు వెళ్ళినప్పుడు తన ఇద్దరు సహోద్యోగులకూ ఒక చేదు అనుభవం ఎదురైంది. ఒక రహదారిపై పోలీసు అధికారులు,  బావోగాంగ్ సెక్యూరిటీ గార్డులు వారిని ఆపి ప్రశ్నించారు. వాళ్ళని  ఒక పోలీసు క్రూయిజర్ వెనుక ఉంచి, తరువాత బావోగాంగ్ ప్రధాన కార్యాలయంలోని గార్డ్‌రూమ్‌కు తీసుకెళ్లారు. బయట చాలామంది పోలీసు అధికారులు, స్థానిక అధికారులు ఉండగా వీళ్ళని  రెండు గంటల పాటు నిర్బంధించి వీకువాంగ్ ఆనకట్ట "బావోగాంగ్ గ్రూప్ వ్యాపార రహస్యం" అని చెప్పి తర్వాత విడుదల చేశారు.  

అయితే, కొన్ని చోట్ల అభివృద్ధి  సంకేతాలు కూడా ఉన్నాయి. లాంగ్నాన్ సమీపంలో భారీ అరుదైన భూమిని ఉత్పత్తి చేసే లోయలో  కూడా  స్వల్ప మార్పులు కనిపించగా,  అతిపెద్ద గనుల పక్కన ఉన్న ఒక చిన్న టైలింగ్స్ చెరువుకు నల్లటి లైనర్ స్పష్టంగా అతుక్కుపోయి ఉండగా ఇది కాలుష్యాన్ని అరికట్టే ప్రయత్నంగా అనిపించింది.

కానీ, చాల చిన్న గనుల గుండా ప్రవహించే ఒక వాగు నారింజ రంగులో ఉంది. అది బుడగలు కక్కుతోంది. ఇదంతా సమస్య ఇంకా పూర్తిగా పరిష్కారం కాలేదని, నిశ్శబ్ద కాలుష్యం ఇంకా కొనసాగుతోందని స్పష్టం చేస్తోంది. చైనా వెనుక దాగున్న చేదు నిజం ఇదే. ఈ వార్త చైనాలోని అరుదైన భూమి పరిశ్రమ ఎదుర్కొంటున్న పర్యావరణ సమస్యల తీవ్రతను, వాటిని నియంత్రించడంలో ఉన్న సవాళ్లను, సమాచార గోప్యతను ఎలా పాటిస్తున్నారో తెలియజేస్తుంది.