ఒక చోట నుంచి ప్రయాణం మొదలెట్టిన అన్నదమ్ములు… 14 ఏళ్లు తిరిగేసరికి ఒకడు కుబేరుడిగానూ, రెండోవాడు మామూలు కోటీశ్వరుడిగానూ మిగిలారు. ధీరూభాయ్ అంబానీ పెద్ద కొడుకు ముఖేశ్ అంబానీ ఈ రోజున ఇండియాలోనే అత్యంత ధనవంతుల్లో టాప్ పొజిషన్లో నిలబడ్డారు. ఆయన ఆస్తి 3,80,700 కోట్ల రూపాయలు. వరుసగా ఎనిమిదోసారి ఈ క్రెడిట్ దక్కించుకున్నారు. అంతేకాదు, రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ లిమిటెడ్ (ఆర్ఐఎల్) సీఎండీ హోదాలో తన ఇయర్లీ ప్యాకేజీని 11 కోట్ల రూపాయల దగ్గర ఆపుజేయించారు. గడించడంలో ఎంత షార్ప్గా ఉంటారో, లైఫ్ని ఎంజాయ్ చేయడంలో అంత ఫ్యామిలీపర్సన్గా ఉంటారు ముఖేశ్ అంబానీ!
. డ
బ్బే డబ్బును పుట్టిస్తుందనుకుంటారు సహజంగా. ధీరూభాయ్ అంబానీ కొడుకులిద్దరి విషయంలో ఈ నానుడి పనికి రాదు. పెద్ద కొడుకు ముఖేశ్ అంబానీ (62 ఏళ్లు) ఈ రోజున 3 కోట్ల 80 లక్షల 700 కోట్ల రూపాయల ఐశ్వర్యంతో ఇండియాలోనే అత్యంత ధనవంతుల్లో టాప్ పొజిషన్లో ఉన్నాడు. రెండో కొడుకు అనిల్ అంబానీ (60) చాలావరకు సంపదను పోగొట్టుకుని 1,000 కోట్ల రూపాయలతో అసలు సూపర్ రిచ్ జాబితాలోనే లేకుండా పోయాడు. ముఖేశ్ సంపద పోయినేడాదితో పోలిస్తే 3 శాతం పెరగగా, అనిల్ సంపద పోయినేడాది 19,500 కోట్ల రూపాయలుండగా, ప్రస్తుతం వెయ్యి కోట్ల రూపాయల కంటే తక్కువకు పడిపోయింది. ఐఐఎఫ్ఎల్ వెల్త్ హ్యూరన్ ఇండియా రిచ్ లిస్ట్–2019లోగల మొత్తం 953 మంది లక్ష్మీపుత్రుల పేర్లలో ముఖేశ్ అంబానీ టాప్లో ఉన్నారు. రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ లిమిటెడ్ (ఆర్ఐఎల్) చైర్మన్ అండ్ మేనేజింగ్ డైరెక్టర్ (సీఎండీ) హోదాలో వరుసగా ఎనిమిదోసారి ముఖేశ్ తన టాప్ పొజిషన్ని నిలబెట్టుకోగలిగారు.
ఇండియాకి ఫైనాన్షియల్ కేపిటల్గా భావించే ముంబై నుంచే ఎక్కువమంది (26 శాతం) బిలియనీర్లు రావడం ఈ ఏడాదిలో మరో చెప్పుకోదగ్గ విషయం. ముంబై అడ్రస్గా లక్షల కోటీశ్వరులు 246మంది ఉన్నారు. ఆ తర్వాత న్యూఢిల్లీ నుంచి 175 మంది, బెంగళూరు నుంచి 77 మంది ఉన్నారు. రిచెస్ట్ పర్సన్స్ నివసించే లిస్టులో పోయినేడాది న్యూఢిల్లీ, బెంగళూరు నగరాల వాటా 59 శాతం కాగా, ఈ ఏడాది 35 శాతానికి పడిపోయింది. ప్రపంచంలోనే అత్యంత ధనవంతుల్లో ఒకడిగా గుర్తింపుపొందిన అలీబాబా గ్రూప్ హోల్డింగ్ వాణిజ్యవేత్త జాక్ మాని ముఖేశ్ దాటేశారు.
రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్కి బ్యాక్బోన్గా నిలబడ్డ ముఖేశ్ అంబానీ సామ్రాజ్యం ఆయిల్ నుంచి టెలికం రంగం వరకు విస్తరించింది. తండ్రి ధీరూభాయ్ హయాంలో టెక్స్టైల్ బిజినెస్ ఏరియాలో పేరు తెచ్చుకున్న రిలయన్స్ని ముఖేశ్ అనూహ్యంగా ఎవరూ అందుకోలేని ఎత్తుకు తీసుకెళ్లారు. మార్కెట్ క్యాపిటలైజేషన్ (ఎం క్యాప్)లో టాటాలను సైతం ఆర్ఐఎల్ దాటివెళ్లింది. రిలయన్స్లో ముఖేశ్ అంబానీ, అతని ఫ్యామిలీ మొత్తం 43 శాతం వాటాని కంట్రోల్ చేస్తోంది. ఇక, వ్యక్తిగతంగా ఆయనకు డివిడెండ్లు, సీఎండీ హోదాలో జీతం, డైరెక్టర్గా మీటింగ్లకు వచ్చినప్పుడు ఇచ్చే ఫీజులు, రిలయన్స్ ఇండస్ట్రియల్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్లో వాటా, గ్యాస్ పైప్లైన్లు సహా కొన్ని విలువైన ప్రైవేటు పెట్టుబడుల్లో వచ్చే రాబడి దండిగా ఉంటుంది. అయినప్పటికీ తన జీతాన్ని 11 ఏళ్లుగా పైసా పెరగనివ్వలేదు. 2007 నుంచి ఇప్పటివరకు ఆర్ఐఎల్ సీఎండీ హోదాలో ఏడాదికి 15 కోట్ల రూపాయల వేతనాన్ని తీసుకుంటున్నారు. ఇన్నేళ్లలోనూ ఇతర ఫుల్టైమ్ డైరెక్టర్ల రెమ్యూనరేషన్ మాత్రం పెరుగుతూ వచ్చింది. ఆర్ఐఎల్లో 72.31 లక్షల షేర్లు ముఖేశ్ పేరుమీద ఉన్నట్లుగా ఈ మార్చి 31న విడుదల చేసిన కంపెనీ పోర్టుఫోలియో ద్వారా తెలుస్తోంది.
ధీరూభాయ్ అంబానీ 1958లో, బహుశా ముఖేశ్ ఏడాది పిల్లాడిగా ఉన్న రోజుల్లో… సొంతంగా వ్యాపారాన్ని ఆరంభించారు. మొదట్లో ఆయన సుగంధ ద్రవ్యాలు, నూలు వ్యాపారం చేసేవారు. ఆ తర్వాత ఫ్యాబ్రిక్స్, టెక్స్టైల్ రంగంలోకి ప్రవేశించారు. ఇండియాలో మధ్యతరగతికి ’80వ దశకంలో షేర్ మార్కెట్ రుచి చూపించిన క్రెడిట్ ధీరూభాయ్కే దక్కుతుంది. అప్పటి వరకు షేర్ మార్కెట్, షేర్ల కొనుగోలు, అమ్మకాలు వగైరాలన్నీ పెద్ద పెద్ద బ్రోకరేజీ సంస్థలు నడిపించేవి. దేశంలో ఆర్థిక సరళీకరణ, లిబరలైజేషన్ పాలసీ రావడానికి చాలా ముందుగానే ధీరూభాయ్ షేర్ బూమ్ తీసుకొచ్చారు. తండ్రి స్థాపించిన కంపెనీలో ముఖేశ్, అతని తమ్ముడు అనిల్ డైరెక్టర్లుగా ప్రవేశించారు. 1990లో పెట్రో కెమికల్స్, రిఫైనరీ రంగాల్లోకి రిలయన్స్ వెళ్లాలనుకున్నప్పుడు ముఖేశ్ ముందుండి నడిపించారని చెబుతారు. ఆ తర్వాత టెలికం, రిటైల్ మార్కెట్లోకికూడా రిలయెన్స్ వెళ్లింది. గుజరాత్లోని జామ్ నగర్లో రిలయన్స్ ఏర్పాటు చేసిన పాతాళగంగ ప్రాజెక్ట్ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద రిఫైనరీ కాంప్లెక్స్. దీని వెనుక పూర్తిగా ముఖేశ్ తెలివితేటలే ఉన్నాయంటారు.
ధీరూభాయ్ 2002లో చనిపోయాక, ఆస్తి తగాదాలేర్పడ్డాయి. 2005లో తల్లి కోకిలా బెన్ సామరస్యంగా అన్నదమ్ముల మధ్య ఆస్తుల పంపకం జరిపారు. ముఖేశ్ వాటాకింద రిఫైనింగ్, పెట్రోకెమికల్స్, ఆయిల్, గ్యాస్, టెక్స్టైల్స్ వంటివి; అనిల్ వాటాకి కనస్ట్రక్షన్, టెలికమ్యూనికేషన్స్, అసెట్ మేనేజిమెంట్, ఎంటర్టైన్మెంట్, పవర్ ప్లాంట్లు వచ్చాయి.
ముఖేశ్ తన తెలివితేటలతో రిలయన్స్ కంపెనీని జాగ్రత్తగా నడిపిస్తూ, వచ్చిన అవకాశాల్ని జారవిడుచుకోకుండా విస్తరిస్తూ వచ్చారు. ఒక చిన్న సైజ్ బ్రాడ్బాండ్ స్పెక్ట్రమ్ని కొనుగోలు చేసి టెలికం మార్కెట్లోకి ప్రవేశించి… మొత్తం వ్యాపారాన్నే హైరేంజ్కి తీసుకెళ్లిపోయారు. రిలయన్స్ టెలికం మార్కెట్ వేల్యూ ప్రస్తుతం 10 కోట్ల డాలర్లు (దాదాపు 710 కోట్ల రూపాయలు) స్థాయికి వెళ్లింది. రిలయన్స్ జియో ఇన్ఫోకం ఈ రోజున ప్రతి ఇండియన్ అరచేతిలోనూ సిమ్ రూపంలో ఉంది.
అంబానీ ఇల్లు..వరల్డ్ కాస్ట్లీ ప్రాపర్టీ
ఆసియాలోనే అందరి కన్నా ఎక్కడ డబ్బున్న వ్యక్తి ముఖేశ్ అంబానీ. ‘అంత శ్రీమంతుడి ఇల్లు ఎంత ఖరీదు ఉంటుందో!!’ అనే ఆసక్తి సహజం. దానికి తగ్గట్లే ఆయన తన ఇంటిని కట్టించుకున్నారు. అంబానీకి దేశంలో ఎన్నో విలువైన, విలాసవంతమైన నివాసాలు ఉన్నా ముంబైలోని ‘ఆంటిలియా’నే అసలైన ఆణిముత్యంగా చెప్పొచ్చు. 27 ఫ్లోర్లు గల ఈ ఇల్లు ప్రపంచంలోనే రెండో కాస్ట్లీ ప్రాపర్టీ. లండన్లోని బ్రిటన్ రాణికి చెందిన బకింగ్హాం ప్యాలెస్ది మొదటి స్థానం. ఆంటిలియా నిర్మాణానికి అంబానీ పెట్టిన ఖర్చు ఒక 100 కోట్ల యూఎస్ డాలర్లు. ఈ ఇంట్లో 600 మంది స్టాఫ్తోపాటు మూడు హెలీప్యాడ్లు; మూడు ఫ్లోర్లలో గార్డెన్, సిమ్మింగ్ పూల్స్, బాల్ రూమ్స్, ప్రత్యేకించిన పూజా మందిరం ఉన్నాయి.
వేయి మైళ్ల ప్రయాణమైనా ఒక్క అడుగుతో..
- 1957: ఎడెన్లోని ఆయిల్ బంక్లో పనిచేసే ధీరూభాయ్ అంబానీ 1957లో ఇండియాకి తిరిగొచ్చారు. ఇండస్ట్రియల్ సెక్టార్లో అంబానీ శకం ప్రారంభమైంది.
- 1966: ‘రిలయన్స్ కమర్షియల్ కార్పొరేషన్’తో పాలిస్టర్ బిజినెస్ మొదలుపెట్టారు.
- 1977: మొదటిసారిగా ఐపీవోకి వెళ్లారు.
- 1985: రిలయన్స్ ఇండస్ట్రీస్ లిమిటెడ్గా మార్పు.
- 1996: ‘ఆర్ఐఎల్’ ను ఇంటర్నేషనల్ క్రెడిట్ రేటింగ్ ఏజెన్సీలు తమ లిస్ట్లో చేర్చాయి. ఇండియాలో ఈ ఘనత సాధించిన ఫస్ట్ ప్రైవేట్ సెక్టార్ కంపెనీగా రిలయన్స్ రికార్డ్.
- 1995-96: టెలికం సెక్టార్లోకి ప్రవేశం.
- 1998-99: ‘రిలయన్స్ గ్యాస్’ సిలిండర్ల ప్రవేశం.
- 2001: ఆర్ఐఎల్, పెట్రోలియం లిమిటెడ్.. దేశంలోని అతి పెద్ద కంపెనీలయ్యాయి.
- 2002: కేజీ బేసిన్లో గ్యాస్ నిక్షేపాలు.
- 2005-06: పవర్ జనరేషన్, డిస్ట్రిబ్యూషన్, ఫైనాన్షియల్, టెలీకమ్యూనికేషన్స్లోకి విస్తరణ.
- 2006: ఆర్గనైజ్డ్ రిటైల్ మార్కెట్లోకి ప్రవేశం.
- 2013: రిలయన్స్ ఫుట్ప్రింట్, ట్రెండ్స్, డిజిటల్, హోమ్ కిచెన్ వంటి పేర్లతో స్టోర్లు తెరిచారు.
- 2016: రిలయన్స్ సామ్రాజ్యంలోకి కొత్త తరం. ముఖేష్ అంబానీ కూతురు ఇషా, కొడుకు ఆకాశ్ తెచ్చిన జియో ప్రొడక్ట్ రాత్రికిరాత్రే టెలికం రంగం రాతను మార్చింది.
