దేశానికి ఇండిపెండెన్స్ వచ్చాక జమీందారీ వ్యవస్థను రద్దు చేసిన మొదటి రాష్ట్రం బీహార్. అక్కడ దాదాపు 90 శాతం జనాభా పల్లెల్లోనే ఉంటుంది. వాళ్లంతా వ్యవసాయం చేసుకునే బతుకుతారు. కానీ, మెజారిటీ రైతులకు సెంటు సొంత భూమి లేదు. పేదలకు ఇంటి జాగాలు లేవు. ఆ లోటును తీర్చడానికి సీఎం నితీశ్కుమార్ రెడీ అయ్యారు. ఎప్పటినుంచో అమలుకు నోచుకోని భూ సంస్కరణలను పట్టాలెక్కిస్తానని అంటున్నారు. అయితే.. ఇదంతా అసెంబ్లీ ఎన్నికల గిమ్మిక్కేననే విమర్శలొస్తున్నాయి.
బీహార్ అంటే సౌత్ ఇండియాలో చాలా చిన్న చూపు. అక్కడి మనుషులపైన, పాలిటిక్స్పైన అంతగా గౌరవం ఉండదు. దానికి రెండు కారణాలున్నాయి. ఉన్న ఊరిలో బతకలేక పొట్టచేతబట్టుకుని వలస వచ్చేసేవాళ్లలో బీహారీలు ఎక్కువగా ఉంటారు. ఇక, రెండో కారణం బీహార్లో లాలూ హయాం నుంచీ సాగుతున్న పొలిటికల్ గేమ్ ప్లాన్లు. కానీ, దేశంలోనే ల్యాండ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ గురించి ఆలోచించిన మొదటి రాష్ట్రం బీహారే. స్వతంత్రం వచ్చాక జమీందారీ వ్యవస్థను రద్దు చేసేసింది. అయితే, అనఫీషియల్గా ఊరి పెత్తందారీతనం కొనసాగుతూనే ఉంది. ఇండిపెండెన్స్ వచ్చిన తొలి రోజుల నుంచి 1990 వరకు మధ్యలో మూడు నాలుగేళ్లు మినహా కాంగ్రెస్ పార్టీయే అధికారంలో ఉంది. 1962లో ల్యాండ్ సీలింగ్ యాక్ట్ పాసైనా అందులోని లోపాలను అడ్డం పెట్టుకొని కౌలుదార్లను ఖాళీ చేయించారు. కాంగ్రెస్ పార్టీలోని భూస్వాములు సీలింగ్ ప్రకారం ఉండాల్సిన భూమికన్నా ఎక్కువగా ఉన్న భూముల్ని వదులుకోలేదు. బినామీల పేరుమీదకు మార్చారు. తమకు అనుకూలంగా వ్యవసాయ సంస్కరణలు (అగ్రేరియన్ రిఫార్మ్స్) తెచ్చుకున్నారు.
దీంతో రాష్ట్రంలోని సన్న, చిన్నకారు రైతులను, వ్యవసాయ కూలీలను ఆదుకోవటానికి ‘బీహార్ టెనెన్సీ యాక్ట్–1885’ని 1970లో సవరించారు. దీనికితోడు బీహార్ ప్రివిలేజ్డ్ పర్సన్స్ హోమ్స్టెడ్ టెనెన్సీ యాక్ట్, బీహార్ మనీలెండర్స్ యాక్ట్ కూడా వచ్చాయి. అయినా పరిస్థితిలో మార్పు రాలేదు. భూమి, నీరు తదితర రిసోర్స్లపై పేదలకు హక్కులు దక్కలేదు. వాటిని పెద్ద కులాలే దక్కించుకుంటున్నాయి.
లాబీయింగ్తో వెనకడుగు
బంద్యోపాధ్యాయ్ కమిషన్ సూచనలను, సలహాలను పెద్ద కులస్తులు, బీసీలతో కూడిన పవర్ఫుల్ లాబీ గట్టిగా వ్యతిరేకించింది. కమిషన్ రికమండేషన్లను అమలుచేస్తే తాము అనుభవిస్తున్న భూములపై లీగల్ హక్కులు కోల్పోతామని భయపడ్డారు. కౌలు, చిన్న, సన్నకారు రైతులకు ఇవ్వాల్సి వస్తుందని కుట్ర పన్నారు. నితీశ్ సొంత పార్టీ జేడీయూలో కూడా కొందరు ఈ రిపోర్ట్ అమలుకు ఒప్పుకోలేదు. దీంతో 2009 నుంచి అమలు చేయాల్సిన ఎన్నికల హామీ (ల్యాండ్ రిఫార్మ్స్) నుంచి వెనకడుగు వేశారు.
ఇదిలా ఉంటే, అక్టోబరులో బీహార్ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు రానున్నాయి. దీంతో రాష్ట్రంలో సొంతిల్లు, సాగు భూమి లేనోళ్లని గుర్తించాలని సీఎం నితీశ్కుమార్ ఆదేశించారు. ఇలాంటి ఆర్డర్స్ ఇప్పటికే చాలా మంది సీఎంలు చాలాసార్లు ఇచ్చారు. భూమిలేని నిరుపేదలకు రూ.60 వేలు ఆర్థిక సాయం చేస్తామని నితీశ్ గతంలోనూ చెప్పారు. ‘చీఫ్ మినిస్టర్ గ్రామ్ ఆవాస్ యోజన’లో భాగంగా అమలు చేస్తామన్నారు. కానీ.. ఆ పథకం అనుకున్నంతగా సక్సెస్ కాలేదు. ఈ అనుభవాలవల్ల ముఖ్యమంత్రి ఇచ్చిన లేటెస్ట్ ఆర్డర్స్పై జనానికి పెద్దగా ఆశల్లేవు.
కొత్త చట్టం అవసరం
నితీశ్ తొలిసారి 2000 సంవత్సరం మార్చిలో సీఎం అయ్యారు. మధ్యలో పది నెలలు (2014 మే నుంచి 2015 ఫిబ్రవరి వరకు) మినహా ఇప్పటికీ ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగుతున్నారు. ఆయన టర్మ్ మొత్తం ఎక్కువగా చర్చకు వస్తున్న అంశం భూ సంస్కరణలు. ఆయన దేవవ్రత బంద్యోపాధ్యాయ్ చైర్మన్గా ఏర్పాటు చేసిన ల్యాండ్ రిఫార్మ్స్ కమిషన్ తన రిపోర్ట్ని 2008లో ఇచ్చింది. గతంలో పశ్చిమ బెంగాల్లో లెఫ్ట్ ఫ్రంట్ అమలు చేసిన భూ సంస్కరణలను సూచించిందీ బంద్యోపాధ్యాయే! సన్న, చిన్నకారు రైతుల ప్రయోజనాల కోసం కొత్త చట్టాన్ని రూపొందించాలని; ల్యాండ్ సీలింగ్ యాక్ట్ని, ల్యాండ్ రికార్డ్ల డిజిటైజేషన్ని సమర్థంగా అమలు చేయాలని బంద్యోపాధ్యాయ్ కమిషన్ రికమెండ్ చేసింది. ల్యాండ్ సీలింగ్ కేటగిరీల్లో మార్పులు చేశారు. సర్ప్లస్గా ఉన్న భూమిని 16.68 లక్షల మంది వ్యవసాయ కూలీలకు, 5.48 లక్షల మంది గూడు లేనోళ్లకు పంపిణీ చేయాలని సూచించింది. చిన్న రైతులకు సాగు భూమిపై వారసత్వ హక్కు ఇచ్చే బటాయిదారి చట్టం అమలుకు కొన్ని సిఫారసులు చేసింది.
