తాజ్ మహల్ నిర్మాణానికి రాళ్లెత్తిన కూలీలె వ్వరు? ఈ నానుడి తెలంగాణ సమాజంలో బలంగా వ్యాపించి ఉన్నది. ప్రపంచంలో ఏ కట్టడం గురించి మాట్లాడుకున్నా మొదట దానిని నిర్మించిన రాజులు, చక్రవర్తులు, పాలకులను గుర్తుచేసుకుంటాం. కానీ, ఆ నిర్మాణంలో భాగస్వామ్యం వహించిన కార్మికలోకం గురించి పట్టించుకోం. వారి కష్టం, స్వేదం, రక్తం, ప్రాణం ప్రతీది త్యాగం చేసి నిర్మాణాలకు నిజరూపం కల్పిస్తారు.
తెలంగాణలోని నగరాలు, పట్టణాలు, గ్రామీణ వృద్ధి కేంద్రాలలో కూడా విస్తరించి ఉన్న లక్షలాది మంది అసంఘటిత శ్రామిక శక్తి ఉంది. వారిలో ఎక్కువ మంది శాశ్వత ఉపాధి లేదా ఉద్యోగ భద్రత లేకుండా రోజువారీ వేతన కార్మికులుగా పనిచేస్తున్నారు. వారి ఆదాయాలు పని లభ్యత, సీజన్, స్థానిక డిమాండ్‌‌‌‌‌‌‌‌పై ఆధారపడి ఉంటాయి.
తెలంగాణ అసంఘటిత శ్రామిక శక్తిలో గుర్తించదగిన లక్షణం దాని వైవిధ్యమైన కూర్పు. తెలంగాణలోని వివిధ జిల్లాల నుంచి వచ్చిన స్థానిక కార్మికులు ఎక్కువమంది ఉన్నారు. కానీ, గణనీయంగా ఆంధ్రప్రదేశ్, ఒడిశా, బిహార్, జార్ఖండ్, ఉత్తరప్రదేశ్, పశ్చిమ బెంగాల్ వంటి ఇతర రాష్ట్రాల నుంచి వచ్చారు.
స్వస్థలాలతో పోలిస్తే వారికి తెలంగాణ మెరుగైన వేతనాలు, ఎక్కువ ఉపాధి దినాలు, సాపేక్షంగా సురక్షితమైన పని పరిస్థితులను అందిస్తుంది. ఈ వలస కార్మికులు అద్దె గదులు, భాగస్వామ్య గుడిసెలు లేదా నిర్మాణ స్థలాల సమీపంలో తాత్కాలిక షెడ్లలో ఉంటారు.
అధికారిక లెక్కల ప్రకారం కొవిడ్- 2020 లాక్ డౌన్ సమయంలో చేసిన సర్వేలో ఒక్క హైదరాబాద్ మహా నగరంలోనే 4.1 లక్షల వలస కార్మికులు ఉన్నట్లు తేలింది. ఈ ప్రాంతం వారితో కలిపి మొత్తం రాష్ట్రంలో సుమారు 30 లక్షల అసంఘటిత కార్మికులు ఉంటారని అంచనా.
భవన నిర్మాణ రంగం
ఈ అసంఘటిత కార్మికులు పనిచేసే రంగాల పరిధి చాలా విస్తృతమైనది. మధ్యలో భవన నిర్మాణ రంగం ఉంది. ఇక్కడ, మేసన్లు, సెంట్రింగ్ కార్మికులు, బార్ బెండర్లు, సహాయకులు ఇంజినీర్లు, ఆర్కిటెక్ట్‌‌‌‌లు రూపొందించిన ప్రణాళికలకు వాస్తవ రూపాన్ని ఇస్తారు. వేడి, ఎండ, దుమ్ముతో కూడిన పరిస్థితులలో వారి అవిశ్రాంత శ్రమ లేకుండా, రియల్ ఎస్టేట్ లేదా మౌలిక సదుపాయాల బూమ్ సాధ్యం కాదు. ఉద్యాన వనకారులు, ఉద్యానవన కార్మికులు, పార్కులు, అవెన్యూ ప్లాంటేషన్లు, గేటెడ్ కమ్యూనిటీ గార్డెన్‌‌‌‌లు, ఫామ్‌‌‌‌హౌస్‌‌‌‌లను అభివృద్ధి చేసి నిర్వహిస్తారు.
వారు తెలంగాణను పచ్చగా మార్చడానికి, పట్టణ వాతావరణాన్ని మెరుగుపరచడానికి నేరుగా దోహదపడతారు. షోరూమ్‌‌‌‌లు, ఆడిటోరియంలు, మాల్స్, అపార్ట్‌‌‌‌మెంట్‌‌‌‌లలో మనం చూసే ఇంటీరియర్‌‌‌‌లు, లైటింగ్ లేఅవుట్‌‌‌‌లు, అలంకరణ ముగింపులను ఫాల్స్ సీలింగ్, పిఓపి పనులన్నీ చేసేది అసంఘటిత కార్మికులే.
అసంఘటిత కార్మికులలో మరొక ముఖ్యమైన సమూహం విద్యుత్ లైన్లు, సంబంధిత మౌలిక సదుపాయాల అమలులో విద్యుత్ కాంట్రాక్టర్ల దగ్గర పనిచేసేవారు. ఈ కార్మికులు స్తంభాలు నిర్మించడం, కండక్టర్లు స్ట్రింగింగ్ చేయడం, భూగర్భ కేబుల్‌‌‌‌లు వేయడం, పంపిణీ ట్రాన్స్‌‌‌‌ఫార్మర్‌‌‌‌లు, సర్వీస్ కనెక్షన్‌‌‌‌లను ఏర్పాటు చేయడంలో సహాయం చేస్తారు.
వారు తరచుగా క్లిష్ట క్షేత్ర పరిస్థితులలో, ఎత్తులలో లేదా లైవ్ లైన్ల దగ్గర పనిచేస్తారు. తెలంగాణ పారిశ్రామిక, వ్యవసాయ వృద్ధికి మద్దతు ఇచ్చే విద్యుత్ పంపిణీ వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడంలో వారి పాత్ర కీలకం. ఎక్కువగా ప్రమాదాల్లో ప్రాణాలు కోల్పోయే వారు కూడా విద్యుత్ కార్మికులే!
ప్రభుత్వ పాత్ర కీలకం
చెల్లాచెదురుగా ఉన్న ప్రయత్నాలను సమగ్ర సామాజిక భద్రతా చట్రంగా మార్చడంలో ప్రభుత్వ పాత్ర చాలా కీలకం. మొదటిది, అసంఘటిత కార్మికులకు, ముఖ్యంగా తెలంగాణలో చాలా సంవత్సరాలుగా పనిచేస్తున్నవారికి ఉచితంగా లేదా నామమాత్రపు ధరలకు ఇళ్ల స్థలాలను అందించాలనే బలమైన వాదన ఉంది. రెండోది, కుటుంబాలకు ఇళ్లను కట్టించి ఇవ్వడం వల్ల వారికి గౌరవం, స్థిరత్వం లభిస్తుంది.
మూడోది.. ప్రభుత్వం, స్థానిక సంస్థలు అసంఘటిత కార్మికుల కోసం ప్రత్యేక కాలనీలను ప్లాన్ చేసి సృష్టించాలి. పాఠశాలలు, ఆరోగ్య కేంద్రాలు, అంగన్‌‌‌‌వాడీలు, తాగునీరు, ప్రజా రవాణా వంటి ప్రాథమిక సౌకర్యాలను కల్పించాలి. పేదరిక చక్రాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి విద్య ఒక కీలక సాధనం. ఈ కార్మికుల పిల్లలకు నాణ్యమైన విద్యను అందించడం, అవసరమైన చోట హాస్టల్ సౌకర్యాలు లేదా బ్రిడ్జ్ పాఠశాలలతో పాటు, తదుపరి తరం మరింత సురక్షితమైన, నైపుణ్యం కలిగిన వృత్తులలోకి వెళ్లడానికి సహాయపడుతుంది.
ఆర్థికంగా అసంఘటిత కార్మికులను ప్రభుత్వం నుండి పాక్షిక సహకార మద్దతుతో సరళీకృత ప్రావిడెంట్ ఫండ్ లేదా పెన్షన్ పథకాలలోకి తీసుకురావడం, పొదుపు అలవాటును సృష్టిస్తుంది. వృద్ధాప్యంలో కొంత ఆదాయాన్ని నిర్ధారిస్తుంది. ఇవన్నీ అమలుపరిస్తే కార్మికుల జీవితాల్లో వెలుగులు నిండుతాయి,
బీమా, ప్రావిడెంట్ ఫండ్ పథకాలున్నాయా?
ఇటీవలి సంవత్సరాలలో జాతీయ, రాష్ట్ర స్థాయిలో అసంఘటిత కార్మికుల కోసం బీమా, సంక్షేమ పథకాలు ప్రవేశపెట్టారు. ప్రమాద బీమా, జీవిత బీమా పథకాలు మరణం లేదా వైకల్యం సంభవించినప్పుడు కుటుంబాలకు కొంత ఆర్థిక ఉపశమనాన్ని అందిస్తాయి. నిర్మాణ కార్మికుల సంక్షేమ బోర్డులు పిల్లలకు విద్యా సహాయం, ప్రసూతి ప్రయోజనాలు, వైద్య సహాయం, ఎక్స్-గ్రేషియా చెల్లింపులు వంటి ప్రయోజనాలను అందిస్తాయి. ఈ పథకాలు సహాయపడతాయి.
కానీ వాటి నిజమైన ప్రభావం సరైన రిజిస్ట్రేషన్, కార్మికులలో అవగాహన, సాధారణ విధానాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. చాలామంది కార్మికులు ఇప్పటికీ ఈ భద్రతా వలయం వెలుపల ఉన్నారు, ఎందుకంటే వారికి గుర్తింపు పత్రాలు లేవు, ఎలా నమోదు చేసుకోవాలో తెలియదు. తరచుగా పని ప్రదేశాలు, యజమానులను మారుస్తున్నారు. నూటికి 80% కార్మికులు ప్రావిడెంట్ ఫండ్కు నోచుకోవడం లేదని నిపుణులు చెపుతున్నారు.
- దురిశెట్టి మనోహర్,రిటైర్డ్ ఏడీఈ-
