నీళ్లపై గుట్టుగా ఏపీ కుట్రలు!.. బనకచర్లకు తోడు మరో నాలుగు లింక్ ప్రాజెక్టులకు గురి

• వాటిలో మూడు పోలవరం ఆధారంగా నిర్మించేవే
• 2023లో ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ చర్చల్లో స్పష్టం చేసిన ఏపీ.. తాజాగా ఎజెండాలో వెల్లడి
• గోదావరి–కావేరీ లింక్​ అయితే మిగులు జలాలు లేవంటున్న ఆంధ్రప్రదేశ్​
• బనకచర్ల లింక్​ అయితే మిగులు జలాలతోనే కడుతామని బుకాయింపులు

హైదరాబాద్​, వెలుగు: పోలవరం–బనకచర్ల లింక్​ ప్రాజెక్టుతో వందల కొద్దీ టీఎంసీలను తరలించుకుపోయే కుట్రలకు తెరలేపిన ఏపీ సర్కారు.. ఇప్పుడు సైలెంట్​గా మరిన్ని కుట్రలు చేస్తున్నది. ఇప్పటికే ఆ రాష్ట్రంలో మొదలుపెట్టిన నాలుగు ప్రాజెక్టులను ఇంట్రా ప్రాజెక్టులుగా చేపట్టాలంటూ కేంద్రానికి సిఫార్సులూ చేసింది. వీటి ద్వారా.. మరో 150 టీఎంసీల దాకా నీటిని ఎత్తుకెళ్లిపోయేందుకు కసరత్తు చేస్తున్నది. 

ఈ నాలుగు ప్రాజెక్టుల్లోనూ మూడు పోలవరం ఆధారంగానే చేపడుతున్నవే.  2023లోనే కేంద్ర ప్రభుత్వంతో వీటిపై చర్చించగా.. తాజాగా ఆ ఇంట్రాలింక్​ ప్రాజెక్టుల విషయం బయటపడింది. ఈ నెల 22న నేషనల్​ వాటర్​ డెవలప్​మెంట్​ ఏజెన్సీ (ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ).. గోదావరి– కావేరి (జీసీ) లింక్​పై ఆరో కన్సల్టెన్సీ మీటింగ్​ను హైదరాబాద్​లో నిర్వహించనుంది. ఈ క్రమంలో ఆ మీటింగ్​ ఎజెండాలోనే ఈ నాలుగు ఇంట్రాలింక్​ ప్రాజెక్టులను ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ చేర్చడం గమనార్హం. గోదావరి –కావేరి లింక్​లో భాగంగా ఆ నాలుగు ప్రాజెక్టులనూ కేంద్రం పరిగణనలోకి తీసుకోవాలంటూ ఏపీ కోరింది. పోలవరం దిగువన ఎడమవైపున చింతలపూడి లిఫ్ట్​ స్కీమ్​, కుడివైపున ఉత్తరాంధ్ర సుజల స్రవంతి, పోలవరం – బనకచర్ల లింక్​ ప్రాజెక్టులో భాగంగా పల్నాడు డ్రాట్​ మిటిగేషన్​ స్కీమ్​, తుంగభద్ర నదిపై గుండ్రేవుల రిజర్వాయర్ల నిర్మాణానికి సహకరించాలని కేంద్రాన్ని కోరింది.  గోదావరి – కావేరి లింక్​ ప్రాజెక్టు చేపట్టడానికన్నా ముందే ఈ నాలుగు ఇంట్రాలింక్​ ప్రాజెక్టులను చేపట్టాలనీ ఏపీ సూచించింది. ఏపీ సూచనలను పరిగణనలోకి తీసుకున్న కేంద్ర ప్రభుత్వం.. ఆ 4 ప్రాజెక్టుల డీపీఆర్​లనూ సమర్పించాలని ఏపీకి సూచించింది.తర్వాత నిర్ణయం తీసుకుంటామని పేర్కొంది.

చింతలపూడి స్కీమ్​తో 53 టీఎంసీలకు ప్లాన్​

పోలవరం ప్రాజెక్టు దిగువన ఎడమవైపు చింతలపూడి ఎత్తిపోతల పథకానికి ఉమ్మడి ఏపీలోనే అడుగు పడింది. అయితే, అటవీ భూముల సేకరణలో ఆలస్యం కావడంతో లేట్​ అయింది. ఈ ప్రాజెక్ట్​ ద్వారా నాగార్జునసాగర్​ ఎడమ కాల్వ పరిధిలోని కృష్ణా, ఎన్టీఆర్​ జిల్లాలతో పాటు తూర్పుగోదావరి, ఏలూరు జిల్లాల్లో కొత్తగా 2 లక్షల ఎకరాలకు నీళ్లివ్వడంతో పాటు మరో 2.8 లక్షల ఎకరాలను స్థిరీకరించాలని లక్ష్యంగా  ఏపీ పెట్టుకుంది. ఈ లిఫ్ట్​ స్కీమ్​ ద్వారా 90 రోజుల పాటు 53 టీఎంసీల నీటిని ఎత్తిపోయాలని భావిస్తున్నది. రూ.9,547 కోట్లతో ప్రాజెక్టును నిర్మిస్తుండగా.. మరో రూ.4,465 కోట్లను ఖర్చు చేస్తే ప్రాజెక్టు పూర్తవుతుందని చెప్తున్నది. ఇప్పటికే ఆ లిఫ్ట్​లోని పంప్​హౌస్​ పనులు 78 శాతం, పైప్​లైన్​ పనులు 81 శాతం వరకు పూర్తయ్యాయి. 7.55 కిలోమీటర్ల మేర పైప్​లైన్​ వేయాల్సి ఉన్నది. 106 కిలోమీటర్ల మేర కాల్వను తవ్వాల్సి ఉండగా.. సగం పూర్తయింది. వీటిపై అక్విడక్టులు, సైఫన్లు, సూపర్​ పాసేజ్​లు, రెగ్యులేటర్ల వంటి నిర్మాణాలను చేపట్టాల్సి ఉన్నది. 2026 జూన్​ నాటికి పూర్తి చేయాలని టార్గెట్​ పెట్టుకున్న ఏపీ.. ఇంట్రా లింక్​లో భాగంగా దాన్ని చేపట్టాలని కేంద్రాన్ని కోరుతున్నది.   

ఉత్తరాంధ్ర సుజల స్రవంతి పేరుతో 63 టీఎంసీలు 

గోదావరి జలాలను అసలు బేసిన్​ కాని ఉత్తరాంధ్రకు తరలించేందుకు ఏపీ సర్కార్​ ‘ఉత్తరాంధ్ర సుజల స్రవంతి’ స్కీమ్​ను ఎత్తుకున్నది. ఉత్తరాంధ్రలోని శ్రీకాకుళం, విజయనగరం, విశాఖపట్నంలోని 8 లక్షల ఎకరాలకు సాగునీళ్లిచ్చే లక్ష్యంగా 63 టీఎంసీలను ఎత్తిపోయాలని  భావిస్తున్నది. వెయ్యికిపైగా గ్రామాల్లోని 30 లక్షల మందికి తాగునీటిని సరఫరా చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నది. రెండు దశల్లో చేపట్టాలని భావిస్తున్న ఈ ప్రాజెక్టుకు రూ.17 వేల కోట్లకుపైగా ఖర్చవుతుందని అంచనా వేస్తున్నది. ఇప్పటికే కాంట్రాక్టర్లకు పనులు అప్పగించారు. 16 వేల ఎకరాల భూమి సేకరించాల్సి ఉండగా.. ఇప్పటికే 7 వేల ఎకరాలకు సర్వే పూర్తి చేశారు. ఈ ప్రాజెక్టునూ వరద జలాల ఆధారంగానే నిర్మిస్తున్నట్లు చెప్తున్న ఏపీ.. దీనినీ ఇంట్రాలింక్​లో భాగంగా చేపట్టాలని కేంద్రాన్ని కోరింది. ఈ ప్రాజెక్టులో భాగంగా పోలవరం ఎడమ కాల్వలోకి నీటిని ఎత్తిపోసి ఉత్తరాంధ్ర జిల్లాలకు నీటిని తరలించాలని ఏపీ నిర్ణయించింది. పర్యావరణ అనుమతుల్లేకుండా ప్రాజెక్టును చేపట్టడంతో ఇప్పటికే నేషనల్​ గ్రీన్​ ట్రిబ్యునల్​ ఏపీకి రూ.200 కోట్ల జరిమానానూ విధించింది. ప్రాజెక్టు పనులపై స్టే విధించింది. అయినా కూడా ఏపీ  ముందుకు తీసుకెళ్లే ప్రయత్నాలు చేస్తున్నది. 

పల్నాడు లిఫ్ట్​ను ఇంట్రాలింక్​లో చేర్చాలనీ..!

పల్నాడు జిల్లాలో కరువును తీర్చేందుకు ఉమ్మడి ఏపీలోనే పల్నాడు డ్రాట్​ మిటిగేషన్​ స్కీమ్​ కింద  లిఫ్ట్​ను అప్పటి సర్కారు తీసుకొచ్చింది. నాగార్జునసాగర్​ ఆయకట్టును స్థిరీకరించేందుకు ప్రయత్నాలు చేసింది. అయితే, అంతర్రాష్ట్ర నదీ జలాల వివాదాల నేపథ్యంలో ఆ స్కీమ్​ ఇంకా ముందుకు పడలేదు. తాజాగా ఏపీ చేపట్టాలనుకుంటున్న పోలవరం – బనకచర్ల లింక్​ ప్రాజెక్టులో భాగంగా ఈ పల్నాడు డ్రాట్​ మిటిగేషన్​ స్కీమ్​ను ఆ రాష్ట్రం చూపిస్తున్నది. దీని ద్వారా పోలవరం కుడి కాల్వ నుంచి నీటిని తరలించి ప్రకాశం బ్యారేజీకి ఎగువన కృష్ణా నదిలోకి ఎత్తిపోసి.. అక్కడి నుంచి లిఫ్టుల ద్వారా పల్నాడుకు నీటిని తరలించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నది. 1996లోనే ఈ స్కీమ్​కు శంకుస్థాపన చేశారు. వివిధ కారణాలతో ఇన్నేండ్లు అది ముందుకు సాగలేదు. రాష్ట్ర విభజన జరిగాక ఆ ప్రాజెక్టు పనుల్లో చలనం వచ్చింది. పల్నాడు జిల్లాలోని వెల్దుర్తి, ఉప్పలపాడు, గొట్టిపాళ్ల, శ్రీగిరిపాడు, బోదిలవీడు, గంగలకుంట, కండ్లకుంట గ్రామాల్లోని 20 వేల మందికి తాగునీరు, 24,900 ఎకరాలకు సాగు నీరు ఇచ్చేలా ఈ ప్రాజెక్టును చేపడుతున్నారు. దీనినీ ఇంట్రాలింక్​లో చేర్చాలని ఏపీ కోరింది. 

తుంగభద్రపైనా కుట్రలు..!

శ్రీశైలం ప్రాజెక్టుకు పెద్ద పెద్ద గండ్లు పెట్టి పోతిరెడ్డిపాడు ద్వారా రాయలసీమకు వందల టీఎంసీల జలాలను తీసుకెళ్తున్న ఏపీ.. తుంగభద్ర నదిపైనా కుట్రలు చేస్తున్నది. కేసీ కెనాల్​ ద్వారా ఇప్పటికే బనకచర్ల హెడ్​ రెగ్యులేటర్​ నుంచి శ్రీశైలం (కృష్ణా) జలాలను తరలిస్తున్న ఆ రాష్ట్రం తుంగభద్ర నీటినీ కాజేయాలన్న ఎత్తుగడలు వేస్తున్నది. 20 టీఎంసీల జలాలను కేసీ కెనాల్​లోకి పోయాలని... దానితో కర్నూలు, నంద్యాల, కడప జిల్లాల్లోని 2.65 లక్షల ఎకరాలకు సాగు నీరందించాలని ప్రయత్నిస్తున్నది. 20 టీఎంసీల స్టోరేజీతో సుంకేశుల బ్యారేజీకి ఎగువన తుంగభద్ర నదిపై గుండ్రేవుల రిజర్వాయర్​ను గతంలోనే ఏపీ ప్రతిపాదించింది. దీనిపై ఇప్పటికే ట్రిబ్యునల్​లోనూ కేసు నడుస్తున్నది. వాస్తవానికి బచవాత్​ ట్రిబ్యునల్​ అవార్డు ప్రకారం తుంగభద్ర నుంచి వచ్చే జలాలపై ఏ ప్రాజెక్టునూ నిర్మించడానికి లేదు. ఆ జలాలు శ్రీశైలానికి వచ్చేలా బచావత్​ ట్రిబ్యునల్​ అవార్డులో స్పష్టం చేసింది. కానీ, ఏపీ మాత్రం అందుకు విరుద్ధంగా కృష్ణాకు నీళ్లు రాకుండా అటు నుంచి అటే నీటిని తన్నుకుపోయే కుట్రలకు పాల్పడుతున్నది. దీనిని కూడా ఇంట్రాలింక్​లో చేర్చాలంటున్నది. ఈ ప్రాజెక్టుతో ఉమ్మడి మహబూబ్​నగర్​ జిల్లాలోని 6 గ్రామాలు ముంపునకు గురవుతాయని అధికారులు అంచనా వేస్తున్నారు.   

మిగులు జలాలులేవనీ.. ఉన్నాయనీ..!

పోలవరం – బనకచర్ల లింక్​ ప్రాజెక్ట్​ విషయంలో ఏపీ ఒక్కోసారి ఒక్కో మాట మాట్లాడుతున్నది. సముద్రంలో కలిసే మిగులు జలాలు/వరద జలాలనే తరలిస్తామని అంటున్నది. అయితే, గోదావరి – కావేరి లింక్​పై ఏపీతో ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ 2023లో చర్చలు జరిపినప్పుడు మాత్రం అసలు నీటి లభ్యతే లేదని ఆ రాష్ట్రం చెప్పడం గమనార్హం. గోదావరిలో అసలు మిగులు జలాలే లేవని, అలాంటప్పుడు గోదావరి– కావేరి లింక్​ను చేపట్టడం ఎలా సాధ్యమవుతుందని ఎన్​డబ్ల్యూడీఏకి చెప్పింది. నీటి తరలింపులకు కొత్త ప్రాజెక్టులను చేపడితే.. పోలవరం ప్రాజెక్టుపై ప్రభావం పడుతుందని అభ్యంతరమూ వ్యక్తం చేసింది. ఈ విషయాన్ని ఎజెండాలో ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ స్పష్టంగా తేల్చి చెప్పింది. కానీ, ఇప్పుడు మాత్రం ఏపీ పాలకులు వరద జలాలు/మిగులు జలాలతోనే పోలవరం – బనకచర్ల లింక్​ను చేపడుతున్నామని అంటున్నారు. అయితే, గోదావరి – కావేరి లింక్​లో లేని మిగులు జలాలు.. బనకచర్ల ప్రాజెక్టులో మాత్రం ఎలా ఉంటాయన్న ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమవుతున్నాయి. జలదోపిడీకి ఏపీ ఎన్ని మాటలైనా మారుస్తుందన్న అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. అంతేకాదు.. గోదావరి – కావేరి లింక్​కు బదులు పోలవరం – బనకచర్ల లింక్​లో భాగంగా.. తమిళనాడుకు నీటిని తరలించొచ్చని కేంద్రానికి చెప్తున్నది. బొల్లాపల్లి రిజర్వాయర్​ నుంచి సోమశిలకు.. అక్కడి నుంచి కావేరి నదికి లింక్​ చేసి నీళ్లను ఇవ్వాలని అంటున్నది. ఈ ప్రతిపాదనపైనా ఎన్​డబ్ల్యూడీఏ పరిశీలన చేస్తామన్నట్టుగా ఎజెండాలో పేర్కొనడం గమనార్హం.

1)పోలవరం దిగువన ఎడమవైపు ‘చింతలపూడి లిఫ్ట్​ స్కీమ్’

=  నాగార్జునసాగర్​ ఎడమ కాల్వ ఆయకట్టుకు నీళ్లిచ్చే ప్రణాళికలు
=  90 రోజులు 53 టీఎంసీలు లిఫ్ట్​ చేసేలా ఎత్తుగడలు
=  కృష్ణా, ఎన్టీఆర్​, తూర్పుగోదావరి, ఏలూరు జిల్లాల్లో 4.8 లక్షల ఎకరాలకు నీళ్లు

2 పోలవరం దిగువన కుడివైపు ‘ఉత్తరాంధ్ర సుజల స్రవంతి’ 

=  63 టీఎంసీలు తరలించే ప్లాన్​
=  శ్రీకాకుళం, విజయనగరం, విశాఖలో 8 లక్షల ఎకరాలకు నీళ్లు

3 బనకచర్ల లింక్​ ప్రాజెక్టులో భాగంగా ‘పల్నాడు స్కీమ్’​

=  పల్నాడు జిల్లాలోని 25 వేల ఎకరాలకు నీళ్లిచ్చేందుకు కసరత్తు

4 తుంగభద్రపై 20 టీఎంసీల కోసం ‘గుండ్రేవుల రిజర్వాయర్’​ 

 =  కర్నూలు, నంద్యాల, కడప జిల్లాల్లోని 2.65 లక్షల ఎకరాలకు నీళ్లిచ్చే ప్రయత్నం