భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుంచి ప్రధానంగా వ్యవసాయాధారిత ఆర్థికవ్యవస్థగా కొనసాగుతోంది. జనాభాలో దాదాపు 80% మంది ప్రత్యక్షంగా లేదా పరోక్షంగా వ్యవసాయంపై ఆధారపడి సాగుదారులుగా లేదా వ్యవసాయ కార్మికులుగా కొనసాగుతున్నారు. దేశాన్ని పోషించడంలో వారిది కీలక పాత్ర. కానీ, వ్యవసాయ కుటుంబాల మనుగడ తరచుగా అనిశ్చితిలో పడిపోతున్నది.
ప్రకృతి వైపరీత్యాలు, హెచ్చుతగ్గుల మార్కెట్ ధరలు, డిమాండ్, సరఫరా గురించి వారికి సరైన అవగాహన లేకపోవడం, సరిపోని కనీస మద్దతు ధరలు (ఎమెస్పీ) వ్యవసాయాన్ని అనూహ్య జీవనోపాధిగా మార్చాయి.
ఈ దుస్థితిని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి భారతదేశానికి గ్రామీణ పరివర్తన అత్యావశ్యం. సంప్రదాయ వ్యవసాయ పంటలను ఉత్పత్తి చేయడానికి మాత్రమే కాకుండా రైతులకు అధికారం ఇవ్వడంలో కీలక అంశం దాగి ఉంది. పౌల్ట్రీ, పాడి, ఆహార ప్రాసెసింగ్, బియ్యం మిల్లులు, పిండి మిల్లులు, నూనె వెలికితీత, మిల్లెట్ ఆధారిత ఉత్పత్తులు వంటివి క్రమపద్ధతిలో ప్రోత్సహిస్తే గ్రామీణ శ్రేయస్సుకు వెన్నెముకగా మారతాయి.
వ్యవసాయ ఆధారిత పరిశ్రమల విషయం ఏమిటి ?
వ్యవసాయం మాత్రమే వ్యవసాయ కుటుంబాలకు స్థిరమైన ఆదాయాన్ని నిర్ధారించదు. కాలానుగుణంగా ఆ వృత్తిపై ఆధారపడటం, వాతావరణ నష్టాలు, మధ్యవర్తుల దోపిడీ తరచుగా రైతులను నిస్సహాయంగా వదిలివేస్తున్నాయి. మరోవైపు వ్యవసాయ ఆధారిత పరిశ్రమలు నిరంతర ఉపాధిని అందిస్తాయి, ముడి పదార్థాలకు విలువను జోడిస్తాయి. మొత్తం గ్రామీణ ఆర్థికవ్యవస్థను మెరుగుపరుస్తాయి.
ఉదాహరణకు ఒక రైతు ఒక చిన్న పాడి పరిశ్రమను ప్రారంభిస్తే, అతను పాలను అమ్మవచ్చు. నెయ్యి, పన్నీర్ లేదా పెరుగును కూడా ఉత్పత్తి చేయవచ్చు. రెండు నుండి మూడు రెట్లు ఎక్కువ సంపాదించగలుగుతారు. అదేవిధంగా, రైస్ మిల్లు స్థానికంగా వరిని ప్రాసెస్ చేయగలదు, రవాణా ఖర్చులను ఆదా చేస్తుంది. గ్రామీణ యువతకు ఉపాధిని అందిస్తుంది. అందువల్ల వ్యవసాయాన్ని చిన్న తరహా పరిశ్రమలతో అనుసంధానించడం ఈ సమయంలో చాలా అవసరం.
గ్రామీణ వ్యవస్థాపకులకు ప్రభుత్వం మద్దతు ఇవ్వాలి
ఈ పరివర్తనను తీసుకురావడానికి ప్రభుత్వం ఒక సహాయకర్తగా, ప్రేరేపకుడిగా వ్యవహరించాలి. తద్వారా అనేక చర్యలు తీసుకోవచ్చు. అందులో ప్రధానమైనవి ప్రత్యేక వ్యవసాయ వ్యవస్థాపక పథకాలు. చిన్న పరిశ్రమలను ప్రారంభించడానికి ఆసక్తి ఉన్న రైతులను గుర్తించి శిక్షణ ఇవ్వడానికి జిల్లాస్థాయి కార్యక్రమాలను ప్రారంభించాలి.
సాంకేతిక శిక్షణ, మార్కెటింగ్ మార్గదర్శకత్వం, వ్యాపార నిర్వహణ విద్యను చేర్చాలి. మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి చేయాలి. గ్రామీణ పారిశ్రామిక పార్కులు, కోల్డ్ స్టోరేజ్ యూనిట్లు, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ క్లస్టర్లు, డిజిటల్ మార్కెట్ ప్లేస్‌‌‌‌లను మండల, జిల్లా స్థాయిలో అభివృద్ధి చేయాలి. ఎంఎస్ఎంఈల మాదిరిగానే, వ్యవసాయ ఆధారిత పరిశ్రమలకు మూలధన రాయితీలు (35% వరకు) రుణాలపై వడ్డీ రాయితీలు ఇవ్వాలి. మొదటి ఐదు సంవత్సరాలకు పన్ను మినహాయింపులు ఇస్తే మరింత మంది వ్యవస్థాపకులకు ప్రోత్సాహం లభిస్తుంది. మార్కెట్ లింకేజీలు, బ్రాండింగ్ మద్దతు అందించాలి.
రైతులు తాము ప్రాసెస్ చేసిన వస్తువులను నేరుగా వినియోగదారులకు, సూపర్ మార్కెట్‌‌‌‌లకు, ఎగుమతిదారులకు విక్రయించడానికి ప్రభుత్వాలు ఈ–ప్లాట్‌‌‌‌ఫామ్‌‌‌‌లను సృష్టించాలి. ‘మేడ్ ఇన్ రూరల్ ఇండియా’ బ్రాండ్‌‌‌‌లను ప్రోత్సహించడం దేశీయ, ప్రపంచ గుర్తింపును వేగంగా పెంచుతుంది. బీమా, రిస్క్ కవరేజ్ అందించాలి. ప్రకృతి వైపరీత్యాలు, వ్యాధుల నుంచి రక్షించడానికి పౌల్ట్రీ, పాడి పరిశ్రమ, ఉద్యానవన పంటల బీమాను విస్తరించాలి.
బ్యాంకులు, ఆర్థిక సంస్థల పాత్ర ఎలా ఉండాలి ?
గ్రామీణ పారిశ్రామికీకరణ కలను సాకారం చేసుకోవడంలో బ్యాంకులు కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. రైతులుగా మారిన వ్యవస్థాపకులకు రుణం అందుబాటులోకి చేయడానికి సంస్కరణలు చేపట్టాలి. తక్కువ వడ్డీకి రుణాలు అందించాలి. విద్యా రుణాల మాదిరిగానే ప్రభుత్వ, సహకార బ్యాంకులు వ్యవసాయ-పారిశ్రామిక వెంచర్లకు 4–6% తక్కువ వడ్డీతో రుణాలు అందించాలి. సరళీకృత విధానాలు అవలంబించాలి. డాక్యుమెంటేషన్‌‌‌‌ను సరళీకృతం చేయడం, గ్రామాల్లో రుణ శిబిరాలను నిర్వహించడం ద్వారా రైతుల్లో నమ్మకాన్ని పెంచగలం.
క్రెడిట్ గ్యారెంటీ, సౌకర్యవంతమైన తిరిగి చెల్లింపులు అమలుచేయాలి. ప్రభుత్వ మద్దతుగల హామీలతో రుణాలు అందించాలి. తిరిగి చెల్లింపులను పంట కాలాలు లేదా వ్యాపార టర్నోవర్‌‌‌‌తో అనుసంధానించవచ్చు. అంకితమైన గ్రామీణ క్రెడిట్ సెల్‌‌‌‌లు ఏర్పాటు చేయాలి. వ్యాపార ప్రణాళికలు, ఆర్థిక నిర్వహణ, డిజిటల్ బ్యాంకింగ్ సాధనాల ద్వారా రైతులకు మార్గనిర్దేశం చేయడానికి బ్యాంకులు వ్యవసాయ పరిశ్రమల కోసం ప్రత్యేక డెస్క్‌‌‌‌లను ఏర్పాటు చేయాలి.
గ్రామీణ శ్రేయస్సు దిశగా..
రైతులు వ్యవస్థాపకులుగా మారినప్పుడు గ్రామాలు శక్తిమంతమైన ఆర్థిక మండలాలుగా మారతాయి. గ్రామీణ యువత స్థానికంగా ఉద్యోగాలు కనుగొంటారు, నగరాలకు వలసలు తగ్గుతాయి. జాతీయ జీడీపీ పెరుగుతుంది. తెలంగాణ, గుజరాత్ వంటి రాష్ట్రాల్లో పాడి విప్లవం (అమూల్ మోడల్), ఫుడ్ పార్కుల విజయం, గ్రామీణ పారిశ్రామికీకరణ సాధించవచ్చని రుజువు చేస్తుంది. రైతును రాజు చేయాలంటే.. వ్యవసాయాన్ని ఇకపై కేవలం సాగుగా చూడకూడదు. అది వ్యవసాయ- వ్యాపారంగా పరిణామం చెందాలి. ప్రభుత్వం విధాన మద్దతును అందించాలి.
దురిశెట్టి మనోహర్, రిటైర్డ్ ఏడీఈ
