మన ముక్కు కింద ఒక ప్రమాదకరమైన సామాజిక ధోరణి పెరుగుతోందని నేను గమనిస్తున్నాను. మన సమాజంలో సామాజిక, మానసిక వ్యాధులు క్రమంగా పెరుగుతున్నాయని చూపించడానికి పుష్కలంగా కావాల్సినంత డేటా ఉంది. అయినప్పటికీ, చాలామంది కీలకమైన ఆ సమాచారాన్ని చూడరు లేదా అధ్వానంగా ఏమీ జరగనట్లు నటిస్తారు. సామాజికంగా మనం అంతా బాగానే ఉన్నట్లు వ్యవహరిస్తున్నాం. అయితే, మన రోజువారీ వాస్తవాలు చాలా భిన్నమైన కథనాన్ని చెబుతున్నాయి. సమష్టి తిరస్కరణ అనేది ఎదుర్కోవడానికి ఒక యంత్రాంగం కాదు. అది లొంగిపోవడం.
మన సమాజ ఆరోగ్యాన్ని మనం నిజంగా విలువైనదిగా భావిస్తే మన సామాజిక సమస్యను గుర్తించి దానిని పరిష్కరించడానికి చర్య తీసుకోవలసిన సమయం ఇది. ఒక వ్యూహకర్తగా, ఎమోషనల్ ఇంటెలిజెన్స్లో ప్రపంచ నిపుణుడిగా.. మన చుట్టూ నేను చూస్తున్న అత్యంత హానికరమైన మూడు సామాజిక- మానసిక రుగ్మతలను వివరించాలనుకుంటున్నాను. వీటిలో ఎక్కువ భాగం స్వయంగా మనకు మనం కలిగించుకున్నవి. వాటి దీర్ఘకాలిక పరిణామాలు సమాజంలోని వ్యక్తులతోపాటు సామూహిక, సామాజికపరంగానూ రెండింటికీ వినాశకరమైనవి.
ఒక వ్యక్తి అనుభవించగల అత్యంత బాధాకరమైన భావోద్వేగ అనుభవాలలో చెల్లనిది ఒకటి ఐడెంటిటీ క్రైసిస్. స్వీయ-విలువ విషయంలో రాజీపడినప్పుడు వ్యక్తిగత సంబంధాల నుంచి వృత్తిపరమైన పనితీరు వరకు మిగతావన్నీ చాలా ప్రభావితమవుతాయి. ప్రస్తుతం సమాజంలో నెలకొన్న నేటి నిరంతర పోలిక సంస్కృతిలో ఇతరులచే ప్రభావితమై వారు మనల్ని ఇష్టపడాలని, ఇతరులు ధృవీకరించాలనే తపనతో ఎక్కువమంది తమను తాము కోల్పోతున్నారు. గుర్తింపు కోసం సమాజంలో నెలకొన్న పోటీ అసంబద్ధంగా మారింది.
నకిలీ ఆన్‌‌‌‌లైన్ వ్యక్తిత్వాల నుంచి గుర్తింపు పొందేందుకు అవలంబిస్తున్న తీవ్రమైన విన్యాసాల వరకు విపరీత ప్రవర్తన తీరు వెర్రి నుంచి పూర్తిగా ప్రమాదకరమైనదిగా ఉంటుంది. మీడియా దృష్టిని ఆకర్షించడానికి కొందరు మర్యాదపూరిత ప్రతి సరిహద్దును దాటి బహిరంగంగా ఉల్లంఘనలకు పాల్పడుతున్నారు. ఇది స్వీయ వ్యక్తీకరణ కాదు, ఇది స్వీయ -తొలగింపు. గుర్తింపు సంక్షోభం ఒక సామాజిక -మానసిక వ్యాధి. ఇది ఇతరుల జీవితాలతో అనారోగ్యకరమైన పోలికల నుంచి పెరుగుతుంది.
ఐడెంటిటీ క్రైసిస్ సామాజికంగా భావోద్వేగ అంటువ్యాధిలా వ్యాపిస్తోంది. జీవిత భాగస్వాములు ఒకరితో ఒకరు పోల్చుకుంటారు. తోబుట్టువులు హోదా కోసం పోటీపడతారు. పొరుగువారు ఒకరినొకరు అధిగమించేందుకు పోటీపడుతుంటారు. సహోద్యోగులు తమ తోటి సహోద్యోగులను అణగదొక్కుతారు. నాయకులు కూడా నిస్సారంగా పోటీ పడుతున్నారు. ఫలితం పతనం. అబద్ధాలు, మోసపూరిత ప్రవర్తన, భావోద్వేగాల నకిలీ ప్రదర్శనలు, విచ్ఛిన్నమైన సంబంధాలు, ఆర్థిక నష్టాలు, వ్యాపార వైఫల్యాలు.. ఇవన్నీ ఇతరులకు ‘నేను ఎవరో’ అని నిరూపించుకోవాల్సిన అవసరం నుంచి ఉత్పన్నమవుతాయి. మనం భావోద్వేగపరంగా ఆరోగ్యంగా ఉండాలనుకుంటే.. మనం స్థిరమైన బాహ్య ధృవీకరణ నుంచి లోతైన, స్థిరమైన స్వీయ- ధృవీకరణకు మారాలి. మీ నిజమైన గుర్తింపును మీ ప్రత్యేకత, మీ నైపుణ్యాలు, మీ చర్యలు, మీరు సాధించే ఫలితాల ద్వారా నిర్మించాలి. అంతే తప్ప ఇతరుల జీవితాలతో నిరాశాజనకమైన పోలికల ద్వారా కాదు.
గాడ్జెట్ వ్యసనం
ఒకసారి మీ చుట్టూ ఉన్న పరిసర ప్రాంతాల్లోని వ్యక్తులను చూడండి. దాదాపు అన్ని వయసులవారు మెరుస్తున్న స్క్రీన్‌‌‌‌లకు అతుక్కుపోయి కనపడతారు. స్మార్ట్‌‌‌‌ఫోన్‌‌‌‌లు వాటి వినియోగదారుల కంటే తెలివిగా మారాయి. ఇక్కడ సమస్య పరికరం కాదు. మనం మైండ్లెస్గా దానిపై ఆధారపడటం. తల్లిదండ్రులు తరచుగా తమకు తెలియకుండానే మూడు సంవత్సరాల వయస్సు ఉన్న తమ పిల్లలను గాడ్జెట్‌‌‌‌లకు బానిసలుగా మారుస్తున్నారు. పిల్లలకు ఆహారం ఇచ్చేటప్పుడు లేదా స్నానం చేయించేటప్పుడు లేదా తాము విశ్రాంతి తీసుకునేటప్పుడు పిల్లలను నిశ్శబ్దంగా ఉంచడానికి వారికి ఫోన్ లేదా టాబ్లెట్‌‌‌‌ను అందజేస్తారు.
ఇది హానిచేయని వినోదంగా తల్లిదండ్రులు భావిస్తారు. కానీ, ఇది జీవితాంతం గాడ్జెట్లపై పిల్లలు ఆధారపడటానికి పడే మొదటి అడుగు. ఈ పిల్లలు ఎదిగి యుక్తవయస్సు వచ్చే సమయానికి వారిని స్క్రీన్ నుంచి దూరంగా ఉంచడం దాదాపు అసాధ్యం. గాడ్జెట్ వ్యసనం కేవలం పిల్లలకే పరిమితం కాదు. పదవీ విరమణ చేసిన వృద్ధులు కూడా వ్యసనపరులై ఆన్‌‌‌‌లైన్ కంటెంట్‌‌‌‌పై గంటలకొద్దీ సమయాన్ని గడుపుతున్నారు. ఈక్రమంలో వారు మోసాలు, ఫిషింగ్, బ్లాక్‌‌‌‌మెయిల్‌‌‌‌కు గురవుతున్నారు.
యంగ్ ప్రొఫెషనల్స్ ప్రతి కొన్ని నిమిషాలకు తమ ఫోన్‌‌‌‌లను తనిఖీ చేస్తారు. ఈ ప్రక్రియలో ఫోకస్,ఆరోగ్యం, మానవ సంబంధాలను కోల్పోతారు. గాడ్జెట్ను అణచివేయలేకపోవడం దానిపై మానసికంగా, భావోద్వేగంగా ఆధారపడటానికి దారితీసే స్పష్టమైన లక్షణం. గాడ్జెట్‌‌‌‌లను వాటి ప్రాథమిక ప్రయోజనం కోసం కాకుండా ఇతర పరధ్యానానికి ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తున్నారంటే.. వారు ఇప్పటికే మానసికపరమైన అదుపును కోల్పోయే దిశగా పయనిస్తున్నారని భావించవచ్చు. ఇది కేవలం చెడు అలవాటు మాత్రమే కాదు.
సర్వీస్ ప్రొవైడర్స్ లాభం కోసం దోపిడీ చేసే మానసిక బలహీనతగా పరిగణించాలి. లక్షలాదిమంది తల్లిదండ్రులు, పిల్లలు, జీవిత భాగస్వాములు, విద్యార్థులు, ప్రొఫెషనల్స్ వారి ప్రధాన పాత్రలను విస్మరిస్తున్నారు. ఎందుకంటే వారు గాడ్జెట్ వ్యసనం అగాధంలోకి జారిపోయారని భావించాలి. దీని ప్రభావం కేవలం వ్యక్తిగతమైనది మాత్రమే కాదు. సామాజికంగా కూడా దీని ప్రభావం ఉంటుంది.
డిప్రెషన్
డిప్రెషన్ అనేది నేటి యువత పదజాలంలో ఎక్కువగా ఉపయోగించే పదాలలో ఒకటి. నేను క్లినికల్ డిప్రెషన్‌‌‌‌ను తోసిపుచ్చడం లేదు, అది వైద్య జోక్యం అవసరమయ్యే తీవ్రమైన పరిస్థితి. కానీ, చాలా సందర్భాలలో నేను చూస్తున్నది క్లినికల్ డిప్రెషన్ కాదు. ఇది స్వీయ-ప్రేరిత భావోద్వేగ పతనం. తరచుగా సబ్స్టాన్స్ వినియోగం వల్ల ఇది ప్రేరేపితం అవుతుంది. చాలామంది యువకులు మానసిక స్థితిలోని హెచ్చుతగ్గుదలలో ప్రతి తగ్గుదలను ‘డిప్రెషన్’గా అభివర్ణిస్తారు. వాస్తవానికి, ఇవన్నీ తరచుగా ఒంటరితనం, కోపం, తిరస్కరణ, విశ్వాసం కోల్పోవడం లేదా గుర్తింపు గందరగోళానికి సంబంధించిన స్థితులు.
ఇవి విధ్వంసక ఎంపికల ద్వారా తీవ్రతరం అవుతాయి. ఈ ఎంపికలలో అత్యంత ప్రమాదకరమైనది సబ్స్టాన్స్ వినియోగం. మాదకద్రవ్యాలు, మద్యపానం, మానసిక భ్రాంతికి గురిచేసే ఇతర నిషేధిత వస్తు సామగ్రి ఇప్పుడు పాఠశాలలు, కళాశాల విద్యార్థులకు సులభంగా అందుబాటులో ఉన్నాయి. కొందరు థ్రిల్ కోసం వాటిని ప్రయత్నిస్తారు. కొందరు తాత్కాలిక అసౌకర్యం నుంచి తప్పించుకోవడానికి వినియోగిస్తారు. కానీ, తద్వారా ఎదురయ్యే ఫలితం దీర్ఘకాలిక మానసిక, భావోద్వేగ నష్టం.
సోషల్ మీడియాను ప్రభావితం చేసేవారు, లోపభూయిష్ట సెలబ్రిటీ రోల్ మోడల్‌‌‌‌లు.. పాప్ సంస్కృతి నిర్లక్ష్యపు వినోదం జీవనశైలిని గ్లామరైజ్ చేస్తారు. యువత ఈ సూచనలను గ్రహించకుండానే వారిని అనుసరిస్తారు. తమ కెరీర్‌‌‌‌లను పటిష్టంగా నిర్మించుకోవాల్సిన యువ నిపుణులు కూడా ఈ ప్రభావాలకు బలైపోతున్నారు. అనారోగ్య పదార్థాల వల్ల కలిగే నిరాశ అనేది ఒక మానసిక స్థితి కాదు. ఇది ప్రతికూల భావోద్వేగ స్థితులు, హానికరమైన రసాయన ప్రభావాల ప్రమాదకరమైన కలయిక. ఒకసారి వీటి బారినపడి అనంతరం వాటినుంచి బయటపడటానికి అపారమైన సంకల్ప శక్తి, వృత్తిపరమైన సహాయం అవసరం.
మనం మేల్కోకపోతే.. భవిష్యత్తు ప్రమాదకరం
ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యంత వేగవంతమైన సాంకేతిక మార్పు, గ్లోబల్ ఎక్స్పోజర్, కుటుంబ విలువలు బలహీనపడటం, కొత్త సామాజిక- మానసిక వ్యాధులను పెంచుతున్న కాలంలో మనం జీవిస్తున్నాం. అయితే, అసలు ఇబ్బంది ఏమిటంటే.. అవి మొదటిసారి చూసినప్పుడు పెద్దగా ప్రమాదకరమైన రుగ్మతల్లా కనిపించవు. ప్రజలు వాటిని తీవ్రంగా పరిగణించేలా పైకి కనిపించే లక్షణాలు ఏవీ ఉండవు. కానీ, జరిగే నష్టం చాలా లోతైనది, నిశ్శబ్దమైనది. దీని ప్రభావం తరాల వారీగా ఉంటుంది. ఒక సమాజం ఆరోగ్యం కేవలం అత్యాధునిక ఆసుపత్రులు, ఆయుర్దాయం ద్వారా కొలవడం జరగదు.
సమాజ ఆరోగ్యం సమాజంలోని ప్రజల భావోద్వేగ స్థిరత్వం, మానసిక స్పష్టత, విలువ వ్యవస్థల ద్వారా కొలవడం జరుగుతుంది. ఈ సామాజిక వ్యాధులను మనం విస్మరిస్తే, భవిష్యత్ తరాలకు మనకంటే తక్కువ సామర్థ్యం, తక్కువ వనరులను అందించినవారిగా మిగిలిపోతాం. మనం సామాజిక సమస్యగా చూడటానికి నిరాకరించే దానితో పోరాడలేం. ప్రస్తుతం, మన సామూహిక శ్రేయస్సుకు అతిపెద్ద ముప్పు ఈ రుగ్మతలు మాత్రమే కాదు. అవి ఉన్నాయని మనమంతా అంగీకరించకుండా సమష్టిగా తిరస్కరించడం కూడా సామాజిక శ్రేయస్సుకు ముప్పుగా పరిగణించాలి.
కె. కృష్ణ సాగర్ రావు, నేషన్ బిల్డింగ్ ఫౌండేషన్ చైర్మన్
