- ఆ ఇంట్రాలింకులన్నీ గోదావరి, కృష్ణా ట్రిబ్యునల్ అవార్డులకు విరుద్ధం
- అయినా డీపీఆర్లు ఇవ్వాలని ఎలా అడిగారు?
- జీసీ లింక్లో తరలించే 148 టీఎంసీల్లో 74 మాకు ఇవ్వాలి
- అదనంగా 200 టీఎంసీల వినియోగానికి అనుమతులివ్వాలి
- కృష్ణా బేసిన్లో రెండు రిజర్వాయర్లను నిర్మించి ఇవ్వాలి
- జీసీ లింక్ కన్సల్టేషన్ మీటింగ్లో కోరిన రాష్ట్ర అధికారులు
హైదరాబాద్, వెలుగు: ఏపీ నిర్మించాలనుకుంటున్న మరో నాలుగు ఇంట్రా లింక్ (రాష్ట్రం లోపల నదుల అనుసంధానం) ప్రాజెక్టులకు ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ఒప్పుకునేది లేదని తెలంగాణ తేల్చి చెప్పింది. చింతలపూడి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ స్కీమ్, బాబు జగ్జీవన్రామ్ఉత్తరాంధ్ర సుజల స్రవంతి, వైఎస్ఆర్ పల్నాడు డ్రాట్మిటిగేషన్ ప్రాజెక్ట్, గుండ్రేవుల రిజర్వాయర్లను ఇంట్రా లింక్కింద చేపట్టేందుకు కేంద్రం సహకరించాలని ఏపీ కాన్సెప్ట్ నోట్స్ సబ్మిట్ చేసిందని పేర్కొంది.ఆ ప్రాజెక్టులన్నీ కృష్ణా, గోదావరి ట్రిబ్యునల్అవార్డులు, విభజనచట్టంలోని నిబంధనలకు విరుద్ధమని స్పష్టం చేసింది.అయినా, పరిగణనలోకి తీసుకుని డీపీఆర్లు ఇవ్వాలని ఎలా అడిగారని ప్రశ్నించింది. ఇలాంటి ప్రాజెక్టులను సెంట్రల్వాటర్ కమిషన్ కూడా పరిగణనలోకి తీసుకోలేదని, కొన్ని ప్రాజెక్టులను అనుమతి లేని ప్రాజెక్టుల జాబితాలో 2021లో కేంద్రం గెజిట్ నోటిఫికేషన్లో చేర్చించిందని గుర్తు చేసింది.
ఈ ఇంట్రా లింక్ ప్రాజెక్టులు కేంద్రం నేషనల్పర్స్పెక్టివ్ ప్లాన్(ఎన్పీపీ)లో భాగంగా తీసుకున్న ఏ లింక్లోనూ భాగం కాదని స్పష్టం చేసింది. ఇప్పటికే ఇలాంటి ప్రాజెక్టులపై సీడబ్ల్యూసీ అభ్యంతరాలు వ్యక్తం చేసిందని.. పోలవరం బనకచర్ల లింక్ ప్రాజెక్ట్లో భాగంగా 200 టీఎంసీల వరద జలాలను తరలించేందుకు ఏపీ చేస్తున్న ప్రయత్నాలపైనా అన్ని ఏజెన్సీలు అభ్యంతరం తెలిపాయని, అది గోదావరి ట్రిబ్యునల్ అవార్డుకు విరుద్ధమని చెప్పాయని గుర్తుచేసింది. శుక్రవారం జలసౌధలో గోదావరి కావేరి లింక్పై నేషనల్వాటర్ డెవలప్మెంట్ఏజెన్సీ (ఎన్డబ్ల్యూడీఏ) ఆరో కన్సల్టేషన్ మీటింగ్ను నిర్వహించింది. ఈ సమావేశానికి తెలంగాణ ప్రత్యక్షంగా హాజరు కాగా, ఏపీ, చత్తీస్గఢ్, మహారాష్ట్ర, కర్నాటక, పుదుచ్చేరి, తమిళనాడు రాష్ట్రాలు వర్చువల్గా పాల్గొన్నాయి. సమావేశానికి ఒడిశా, మధ్యప్రదేశ్దూరంగా ఉన్నాయి. తెలంగాణ తరఫున ఇరిగేషన్ శాఖ ప్రిన్సిపల్సెక్రటరీ రాహుల్బొజ్జా, స్పెషల్సెక్రటరీ ప్రశాంత్ పాటిల్, ఈఎన్సీ అంజద్హుస్సేన్, ఇంటర్స్టేట్ఎస్ఈ విజయ్ కుమార్, గోదావరి డిప్యూటీ డైరెక్టర్ సుబ్రహ్మణ్య ప్రసాద్ తదితరులు హాజరయ్యారు. ఈ సందర్భంగా రాహుల్ బొజ్జా తెలంగాణ వాదనలను బలంగా వినిపించారు. గోదావరి కావేరి లింక్కు సూత్రప్రాయంగా అంగీకారం తెలుపుతున్నట్టు ఎన్డబ్ల్యూడీఏకి చెప్పారు. అయితే, పలు షరతులను పెట్టారు.
సగం వాటా ఇవ్వాలి..
గోదావరి కావేరి లింక్లో భాగంగా తరలించే 148 టీఎంసీల జలాల్లో సగం వాటా (74 టీఎంసీలు) ఇవ్వాలని రాహుల్ బొజ్జా డిమాండ్ చేశారు. జీసీ లింక్ను తెలంగాణ భూభాగం నుంచే చేపడుతున్నా.. కేవలం 45 టీఎంసీలే కేటాయించారని అన్నారు. కాబట్టి రాష్ట్రంలోని కరువు ప్రాంతాలను దృష్టిలో పెట్టుకుని సగం వాటా ఇవ్వాలని కోరారు. అయితే, రాష్ట్ర విజ్ఞప్తిని ఎన్డబ్ల్యూడీఏ తిరస్కరించింది. సగం వాటా ఇవ్వడం కుదరదని తేల్చి చెప్పింది. కాగా, ఇచ్చంపల్లి నుంచి జీసీ లింక్ను చేపడితే.. పలు షరతులతో చేపట్టాలని రాహుల్బొజ్జా ఎన్డబ్ల్యూడీఏ చైర్మన్కు సూచించారు. తొలుత తమకు గోదావరిలో కేటాయించిన 968 టీఎంసీల నీటి వినియోగానికి రక్షణ కల్పించాలన్నారు. 148 టీఎంసీల తరలింపునకు చత్తీస్గఢ్ నుంచి నో అబ్జెక్షన్ సర్టిఫికెట్తీసుకోవాలన్నారు. జీసీ లింక్తో దేవాదుల లిఫ్ట్లో 38.16 టీఎంసీలు, సమ్మక్కసాగర్లో 46.96 టీఎంసీలు, సీతమ్మసాగర్– సీతారామ లిఫ్ట్ ప్రాజెక్టుల్లో 67.05 టీఎంసీలు కలిపి 152.17 టీఎంసీల నీటి వినియోగానికి ఎలాంటి అడ్డంకులు ఉండకుండా చూడాలని, వాటికే తొలి ప్రాధాన్యం ఇవ్వాలని స్పష్టం చేశారు. ఇచ్చంపల్లి వద్ద బ్యారేజీ నిర్మిస్తే సమ్మక్కసాగర్ ప్రాజెక్టుపై ప్రభావం పడకుండా చూడాలని, అందుకు అనుగుణంగా గేట్ ఆపరేషన్ ప్రొటోకాల్ షెడ్యూల్పై సిమ్యులేషన్ స్టడీస్ చేయాలని కోరారు. అంతేకాకుండా రాష్ట్రానికి జీసీ లింక్లో ఇచ్చే వాటాతో పాటు రాష్ట్రంలోని కరువు ప్రాంతాలకు తాగు, సాగునీరు అందించేందుకు 200 టీఎంసీలు ఇచ్చంపల్లి నుంచి వాడుకునేలా అనుమతి ఇవ్వాలని కోరారు.
ఎక్కడైనా వాడుకుంటం..
తెలంగాణ కోటా కింద ఇచ్చే నీళ్లను శ్రీరాంసాగర్ లేదా దేవాదుల ఆయకట్టు స్థిరీకరణకు వాడుకోవాలన్న రూల్స్ను ఎన్డబ్ల్యూడీఏ పెడుతున్న నేపథ్యంలో.. రాష్ట్ర సర్కారు అందుకు అంగీకరించలేదు. ఆ నీటిని రాష్ట్రంలో ఎక్కడైనా వాడుకునేలా తమకు స్వేచ్ఛనివ్వాలని రాహుల్బొజ్జా స్పష్టం చేశారు. జీసీ లింక్లో భాగంగా కృష్ణా బేసిన్లో అవసరమున్న చోట రెండు రిజర్వాయర్లను కట్టివ్వాలని, ఆయా రిజర్వాయర్లకు నీటి తరలింపు వ్యవస్థలను నిర్మించాలని కోరారు. జీసీ లింక్లో భాగంగా సాగర్కు నీటిని తరలించే కన్వేయర్ సిస్టమ్లో చాలా వరకు వ్యవసాయ భూములు ముంపునకు గురవుతున్నాయని, ఆ ముంపును తగ్గించాలని విజ్ఞప్తి చేశారు.
తరలించే నీటిని నేరుగా నాగార్జునసాగర్ ప్రాజెక్టులోకి తీసుకెళ్లవద్దని, సాగర్ టెయిల్పాండ్కు తరలించి అక్కడి నుంచి తీసుకెళ్లాలని సూచించారు. సాగర్లోకి నీటిని తరలిస్తున్నందున అక్కడ రీప్లేస్మెంట్కు బదులుగా కర్నాటకకు ఆల్మట్టిలో అదనంగా 16 టీఎంసీల నీటిని వాడుకునేందుకు అవకాశం కల్పిస్తున్నారని, దాని వల్ల తెలంగాణకు గేట్వే ప్రాజెక్ట్ అయిన జూరాలకు ఇబ్బందులు ఏర్పడతాయని ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. సాగర్ నుంచి రీప్లేస్మెంట్అన్నారే తప్ప ఎలా అనే వివరాలను మాత్రం చెప్పలేదన్నారు. ఈ నిర్ణయంపై పునఃసమీక్షించాలన్నారు. అన్ని రాష్ట్రాలూ సమ్మతించాకనే మెమోరాండమ్ఆఫ్ అగ్రిమెంట్పై ముందుకు వెళ్లాలని, ఇప్పుడే చేస్తే అది తొందరపాటే అవుతుందని స్పష్టం చేశారు.
అవి గోదావరి నీళ్లు కాదు..హిమాలయ జలాలు: ఎన్డబ్ల్యూడీఏ
గోదావరి కావేరి లింక్లో తరలిస్తున్న నీళ్లు గోదావరి జలాలు కాదని ఎన్డబ్ల్యూడీఏ చైర్మన్ స్పష్టం చేశారు. నదుల అనుసంధానంలో భాగంగా హిమాలయ పర్వతాల్లోని నదుల నీటిని ఇక్కడకు తీసుకొస్తామని చెప్పారు. అయితే, ఫేజ్ 1లో ఇచ్చంపల్లి వద్ద బ్యారేజీ నిర్మించి గోదావరి నీళ్లను తీసుకెళ్తామని, భవిష్యత్లో ఇంటర్ లింకింగ్ ద్వారా హిమాలయ జలాలను ఇక్కడకు తీసుకొస్తామని పేర్కొన్నారు. చత్తీస్గఢ్ అభ్యంతరాలనూ ఆయన పరిగణనలోకి తీసుకున్నారు. ఎట్టిపరిస్థితుల్లోనూ చత్తీస్గఢ్ నీళ్లను ముట్టుకోబోమన్నారు. అయితే, బోధ్ఘాట్ ప్రాజెక్టును నిర్మించేందుకు కనీసం 15 ఏండ్లైనా పడుతుందని, అప్పటి వరకు జీసీ లింక్లో తాత్కాలికంగా మాత్రమే చత్తీస్గఢ్ నీటిని వాడుకుంటామని స్పష్టం చేశారు. చత్తీస్గఢ్ బోధ్ఘాట్ ప్రాజెక్టును పూర్తి చేస్తే.. జీసీ లింక్ను మూసేస్తామన్నారు. అప్పుడు హిమాలయాల నుంచి నీటిని ఇచ్చంపల్లి వరకు తరలిస్తామని పేర్కొన్నారు. గోదావరిలో ఒక్క చుక్క కూడా వాడుకోబోమని స్పష్టం చేశారు. అన్ని రాష్ట్రాలూ పెద్దమనసు చేసుకుని ప్రస్తుతానికి జీసీ లింక్కు సమ్మతం తెలపాలని విజ్ఞప్తి చేశారు.
ఇచ్చంపల్లి ఓకే అయినా పోలవరం నుంచే చేపట్టాలి: ఏపీ
చత్తీస్గఢ్ వినియోగించుకోని నీటిపై అభ్యంతరాలున్నాయని, వాడుకోని ఆ వాటా నీటిపై ఆ రాష్ట్రం ఇంకా అంగీకారం తెలుపలేదని ఏపీ పేర్కొంది. 2023లో సీడబ్ల్యూసీ ఇచ్చిన రిపోర్టు ప్రకారం ముందుకు వెళ్తే తమ ప్రాజెక్టులపై ప్రభావం పడుతుందని వాదించింది. ఇచ్చంపల్లి వద్ద బ్యారేజీని నిర్మించినా.. పోలవరం నుంచే గోదావరి కావేరి లింక్ను చేపట్టాలని తెలిపింది. వాస్తవానికి సాగర్, సోమశిల ప్రాజెక్టుల్లో క్యారీ ఓవర్ స్టోరేజీ ఉందని, ఆ వాటాలు తేల్చాలని పేర్కొంది. కృష్ణా బేసిన్లోకి నీటిని తీసుకొస్తారు కాబట్టి.. ఇతర రాష్ట్రాలూ వాటా అడిగే అవకాశం ఉందని పేర్కొంది. కాబట్టి, అక్కడి నుంచి నీటి తరలింపు అంత సులువు కాదని వాదించింది. తుంగభద్ర బేసిన్లోని కరువు ప్రాంతాలకు నీళ్లివ్వాలని పేర్కొంది. ఇటు నీటి లభ్యతపైనా కొన్ని అభ్యంతరాలున్నాయని తెలిపింది.
మేం ప్రాజెక్ట్ కడితే నీళ్లు ఎక్కడుంటయ్?: చత్తీస్గఢ్
జీసీ లింక్పై చత్తీస్గఢ్ పలు అభ్యంతరాలను వ్యక్తం చేసింది. ఆ రాష్ట్రం వాడుకోని నీళ్ల ఆధారంగానే లింక్ చేపడుతున్నందున.. నీటి వినియోగంపై క్లారిటీ ఇచ్చింది. తమకు 301 టీఎంసీల వాటా ఉన్నదని, అందులో ఇప్పటికే 164 టీఎంసీల వినియోగం ఉందని పేర్కొంది. మిగిలింది 137 టీఎంసీలని పేర్కొంది. అందులోనూ వంద టీఎంసీలతో బోధ్ఘాట్ ప్రాజెక్టును నిర్మిస్తున్నామని, అలాంటప్పుడు నీటి లభ్యత ఎలా ఉంటుందని ప్రశ్నించింది. అలాగే, పరీవాహక ప్రాంతం ఆధారంగా తమకు 45 టీఎంసీల నీళ్లివ్వాలని కర్నాటక డిమాండ్ చేసింది. కనీసం 40 టీఎంసీలైనా కేటాయించాలని కోరింది. కాగా, గోదావరి అత్యధిక భాగం మహారాష్ట్రలోనే ప్రవహిస్తున్నదని, 45 శాతం పరీవాహక ప్రాంతం ఇక్కడే ఉందని ఆ రాష్ట్రం పేర్కొంది. అలాంటి తమకు ఒక్క చుక్క కూడా నీళ్లు ఇవ్వకుండా బయటకూర్చోబెట్టేశారని ఆక్షేపించింది. జీసీ లింక్లో నీళ్లు ఇవ్వకపోయినా.. తమకు కొన్ని ఇంట్రా లింక్స్ఉన్నాయని, వాటిని జీసీ లింక్లో భాగంగా నిర్మించి ఇవ్వాలని డిమాండ్ చేసింది.
