గిరిజనులు అడవి తల్లిని దేవతలా పూజిస్తరు. అడవిలోని చెట్లు ఇచ్చే పండ్లను ప్రసాదంగా తింటరు. ప్రకృతి ఒడిలో హాయిగా సేదతీరే గిరిజనులు ప్రకృతినే ఆరాధిస్తరు. అందుకే, ఏ సీజన్‌‌కు తగ్గట్లు ఆ సీజన్‌‌లో పండుగలు చేసుకుని ప్రకృతికి దండం పెట్టుకుంటరు. అట్లనే మామిడికాయలు కాసే ఈ సీజన్‌‌లో మామిడికాయ పండుగ (మ్యాంగో ఫెస్ట్‌)ను సంబురంగా చేసుకుంటరు కొండమీది గిరిజనులు. మామిడిపంట చేతికి రాంగనే పండ్లను దేవతకు పెట్టి, ఆ తర్వాతే వాళ్లు తింటరు. అప్పటి వరకు మామిడికాయలు ముట్టరు వాళ్లు.
ఎండాకాలంల మామిడికాయలు మస్తు కాస్తయ్‌. చెట్టుకు కాయ చూడంగనే టక్కున కోసి తింటం. కానీ, తూర్పు భద్రాచలం ఏజెన్సీలోని గిరిజనులు మాత్రం అట్లకాదు. మామిడికాయల పండుగ చేసినంకనే వాటిని తింటరు. దానికోసం ఏటా జాతర జరుపుతరు గిరిజనులు. పూజలు చేసి ఆడి, పాడి సంబురాలు చేసుకుంటరు. మామిడికాయలు వచ్చే సీజన్‌‌లో గ్రామంలోని పూజారి, పెద్దలు అందరూ కలిసి ఒక రోజును ఖాయం చేస్తరు. ఆ రోజున పండుగ జరుపుకుంటరు. పండుగ జరపాలనుకున్న రోజు నుంచి ఊళ్లోని ఆడవాళ్లు బయటికి రాకుండ ఇంట్లనే ఉంటరట.
ఇదీ పద్ధతి
గిరిజనులు గ్రామదేవతగా కొలిచే గంగానమ్మను కొడిశ, మామిడి, వేగిస, బూరుగు ఇలా ఏదో ఒక చెట్టుకింద నిలుపుతరు. పండుగ ముందురోజు ఊళ్లోని పూజారి తన ఇంట్లో ఒక మూలన తునికి ఆకుల్లో పసుపు వేసి పూజ చేస్తడు. పొద్దున కొబ్బరికాయలు, పసుపు, కుంకుమ, సాంబ్రాణి 
రెండోరోజు..
గ్రామానికి పట్టిన చీడ, పీడ, దుష్టశక్తులు పోతాయనే నమ్మకంతో మామిడికాయ పండుగ రెండోరోజున గిరిజనులు ఒక ఆట ఆడతరు. ఇద్దరు వ్యక్తులు వేటగాళ్లలాగా, మరో ఇద్దరు అడవిలోని మృగాల్లా వేషాలు వేసుకుంటరు. ఆ తర్వాత రెండు మంచాలను జత చేసి వాటిపై గుడ్డలు కప్పి దానిమీద ఒక చెంబుపెట్టి మృగాల వేషాలు వేసుకున్నోళ్లు వాటి మధ్య తిరుగుతుంటే, వేటగాళ్లలా వేషాలు వేసుకున్నోళ్లు చెక్క తుపాకీలు, బాణాలతో ఆ ఇద్దర్ని చంపినట్లు చేస్తారు. అంటే మృగాలను గ్రామం నుంచి తరిమేసినట్లు అర్థం. ఇలా చేశాక వేషగాళ్లు గ్రామంలోకి వచ్చి డబ్బులు వసూలు చేసి విందు చేసుకుంటరు. ఇది మామిడికాయలు సీజన్‌ కావడంతో అశ్వారావుపేట, దమ్మపేట మండలాల్లోని కొండరెడ్ల గ్రామాల ఆదివాసీలు ఈ ఉత్సవాలను జరుపుకుంటున్నరు.
