రంగపంచమి ... హోలీ తర్వాత ఐదవ రోజు ( పంచమి.. మార్చి 30) జరుపుకునే ప్రసిద్ద పండుగ.. ఇది ప్రేమ మరియు సంతోషాల పండుగ. ఈ పండుగ రంగులతో ముడిపడి ఉంటుంది.ఈ పండుగను ప్రజలందరూ ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు. మహారాష్ట్ర, ఉత్తర ప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్ ..కొన్ని ఉత్తర భారత ప్రాంతాలలో రంగ పంచమి వేడుకలు వైభవంగా జరుపుకుంటారు. హోలీ మాదిరిగానే ఈ రోజు ( మార్చి 30) కూడా రంగులతో ఆడుకుంటారు. రంగ పంచమి వసంతకాలం ప్రారంభాన్ని సూచిస్తుంది. ఇది చెడుపై మంచి విజయాన్ని సూచిస్తుంది.
అయితే సాధారణంగా రంగపంచమిని హోలీ అని కూడా అంటారు.ఫాల్గుణ మాసంలో ఎక్కువగా జరుపుకునే ఈ పండుగను దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో వివిధ సమయాల్లో వివిధ రకాలుగా జరుపుకుంటారు. రంగ పంచమి వేడుకలను కొన్ని ప్రదేశాలలో రెండు రోజులు మరియు కొన్ని ప్రదేశాలలో ఐదు రోజులు జరుపుకుంటారు. ఈ కాలంలో అనేక సంప్రదాయాలు నిర్వహిస్తారు. ఈ రోజున, ప్రజలు సాంప్రదాయకంగా హోలీ మాదిరిగానే రంగులతో ఆడుకుంటారు.
రంగపంచమి తేదీ ...సమయం
రంగపంచమి ప్రతి సంవత్సరం ఫాల్గుణ మాసంలోని కృష్ణ పక్షం ఐదవ రోజున వస్తుంది. ఈ సంవత్సరం (2024) రంగ పంచమిని 30 మార్చి 2024... శనివారం జరుపుకుంటారు.
- పంచమి తిథి ప్రారంభం: మార్చి 29, 2024 రాత్రి 08:23 గంటలకు
- పంచమి తిథి ముగింపు: మార్చి 30, 2024 రాత్రి 09:16 నిమిషాల వరకు
రంగపంచమి 2024 ప్రాముఖ్యత
పురాణాల ప్రకారం రంగ పంచమి పండుగ దేవతలకు అంకితం చేయబడింది. ఆరోజున అనగా ఫాల్గుణ మాసం కృష్ణ పక్షం పంచమి ( 2024 మార్చి 20) న దేవతలు తమ భక్తులతో హోలీ ఆడటానికి భూమికి వస్తారు, అందుకే ఈ పండుగను దేవ పంచమి అని కూడా పిలుస్తారు. రంగ్ అనే పదం రంగులకు సంబంధించినది . రంగపంచమి అంటే రంగుల పండుగ ఐదవ రోజు అని అర్ధం.ఇలా చేయడం వల్ల దేవతలు మరియు దేవతలు కూడా సంతోషిస్తారు. హిందూ మతంలో కార్తీక పూర్ణిమను దేవతల దీపావళిగా ఎలా పరిగణిస్తారో... అదే విధంగా రంగ పంచమిని దేవతల హోలీగా పరిగణిస్తారు. ఈ రోజున రంగులతో ఆడుకోవడం వలన ప్రపంచంలో సానుకూల శక్తి వ్యాప్తి చెందుతుందని నమ్ముతుంటారు. ఈ సానుకూల శక్తి ద్వారా ప్రజలు దేవతల స్పర్శను అనుభవిస్తారని పండితులు చెబుతున్నారు. సామాజికంగా కూడా రంగ పంచమికి ప్రత్యేక స్థానం ఉంది . ఈ పండుగ ప్రేమ, సామరస్యం మరియు సోదరభావానికి చిహ్నంగా పరిగణించబడుతుంది.
రంగ పంచమి పండుగ ఎక్కడ ఎలా జరుపుకుంటారంటే...
దక్షిణ భారతదేశం: తమిళనాడు, కర్నాటక, తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రాల్లో రంగ పంచమిని కామదేవునికి బలిగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున శివుడు కామదేవుడిని దహనం చేసి బూడిద చేశాడని నమ్ముతారు..కొన్ని ప్రాంతాలలో సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు, సంగీత ప్రదర్శనలు నిర్వహిస్తారు.
మధ్యప్రదేశ్: మధ్యప్రదేశ్‌లో రంగ పంచమిని ఘనంగా జరుపుకుంటారు. ఈ రోజున ప్రజలు ఒకే చోట గుమిగూడి నీరు ... రంగులతో హోలీ ఆడతారు. ప్రేమతో ఒకరికొకరు రంగులు పూసుకుని రంగుల్లో మునిగిపోతారు. ఈ రోజున గంజాయిని ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారు. రంగ పంచమి శుభ సందర్భంగా ఇండోర్‌లోని ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గాంచిన గెర్ రంగుల్లో ప్రజలు తడిసి ముద్దవుతారు.
మహారాష్ట్ర: ముంబై, పూణే, నాగ్‌పూర్ సహా మహారాష్ట్ర అంతటా రంగ పంచమిని ఎంతో ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు. ప్రజలు ఒకరికొకరు రంగులు మరియు గులాల్‌లను పూసుకుంటారు. ప్రత్యేక పూజలు, ప్రార్థనలు నిర్వహిస్తారు.
రాజస్థాన్: రంగ పంచమి సందర్భంగా, రాజస్థాన్‌లోని జైసల్మేర్‌లో ఉన్న ఆలయ ప్యాలెస్‌లో సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తారు. రంగులతో హోలీ ఆడటానికి కూడా ప్రత్యేక ఏర్పాట్లు చేస్తారు. ఎరుపు, నారింజ , మణి రంగులను గాలిలో ఊదడం ఇక్కడ సంప్రదాయంగా ఉంటుంది.
గుజరాత్: రంగ పంచమి నాడు హోలీగా మట్కీని పగలకొట్టే ఆచారం ఉంది.ఇది కాకుండా బీహార్, మధుర, బృందావన్ సహా గోకుల్ దేవాలయాలలో ఈ పండుగ వైభవం భిన్నంగా కనిపిస్తుంది.స్వీట్లు మరియు షర్బత్ వంటి సాంప్రదాయ రుచికరమైన వంటకాలు తయారు చేసి పంచుకుంటారు.
రంగ పంచమికి సంబంధించిన పౌరాణిక కథ
ఆధ్యాత్మిక గ్రంథాల ప్రకారం రంగ పంచమి పురాణ కథ ప్రహ్లాదుడు ... హోలికకు సంబంధించినది. కథ ప్రకారం పురాతన కాలంలో హిరణ్యకశిపుడు అనే రాక్షసుల రాజు తనను తాను దేవుడిగా ప్రకటించుకున్నాడు. అందరూ తనను ఆరాధించి భగవంతుని హోదా ఇవ్వాలని ఆదేశించాడు. హిరణ్యకశ్యపునికి భయపడి అందరూ అతను చెప్పినట్లే చేయడానికి అనుమతించారు, కానీ హిరణ్యకశ్యపుని కుమారుడు ప్రహ్లాదుడు శ్రీ హరి .. విష్ణువుకు గొప్ప భక్తుడు. అతను తన తండ్రిని దేవుడిగా అంగీకరించడానికి నిరాకరించాడు. దీనితో కోపోద్రిక్తుడైన హిరణ్యకశ్యపుడు... తన కుమారుడైన ప్రహ్లాదుని చంపడానికి చాలాసార్లు ప్రయత్నించాడు, కాని ప్రహ్లాదుడు ప్రతిసారీ విష్ణువు పేరు పెట్టుకుని తప్పించుకున్నాడు. ఇదంతా చూసిన హిరణ్యకశ్యపుడు తన సోదరి అయిన హోలిక అనే రాక్షసిని పిలిచి అగ్నిని కాల్చలేని వరం పొందాడు. ఒకరోజు హోలిక ప్రహ్లాదునికి హాని చేయాలనే ఉద్దేశ్యంతో తన ఒడిలో... అగ్నిలో కూర్చున్నప్పుడు, ప్రహ్లాదుడు విష్ణువు నామాన్ని జపిస్తూనే ఉన్నాడు . కొద్దిసేపటికే హోలిక అగ్నిలో కాలిపోయింది. ప్రహ్లాదుడు ఆ మంట నుండి సురక్షితంగా బయటపడ్డాడు.
మరొక కథ ప్రకారం శ్రీకృష్ణునికి సంబంధించినది. శ్రీ కృష్ణుడు తన చిన్నతనంలో తన మామ కంసుడు పంపిన పూతన అనే రాక్షసిని చంపాడు. మధుర రాజు కంసుడు ఒక దుష్ట రాజు... కృష్ణుడు తన సోదరి దేవకి ఎనిమిదవ సంతానం . అతని వారసుడు అవుతాడని అతనికి తెలుసు. శ్రీకృష్ణుడిని చంపడానికి కంసుడు పూతన అనే రాక్షసుడిని గోకులానికి పంపాడు. పూతన తన స్తనాలపై విషం పూసి గోకులానికి వచ్చి శ్రీకృష్ణునికి పాలు పట్టడం ప్రారంభించింది. కన్హయ్య తన చిన్నారి రూపంలో పూతనను చంపేశాడు. పూతన దేహంలో విషం ఉందని తెలుసుకున్న గోకులం ప్రజలు ఆమెకు నిప్పంటించారు. ఆ రోజు నుంచే రంగ పంచమి పండుగను జరుపుకుంటారని నమ్ముతారు.
