- ఎస్బీఐకి సుప్రీంకోర్టు ఆదేశం
- బాండ్ల వివరాల వెల్లడికి గడువు కావాలన్న బ్యాంకు అభ్యర్థన కొట్టివేత
- మార్చి 6లోగా బాండ్ల వివరాలు వెల్లడించాలని ఆదేశించినా గడువు కోరడమేంటని అసహనం
- ఎస్బీఐ సమర్పించిన వివరాలను మార్చి 15న ప్రకటించాలని ఈసీకి కోర్టు ఆదేశాలు
న్యూఢిల్లీ : ప్రముఖ ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకు స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా ( ఎస్బీఐ)కు సుప్రీంకోర్టులో ఎదురుదెబ్బ తగిలింది. 24 గంటల్లోగా (మార్చి 12 సాయంత్రం) ఎన్నికల బాండ్ల వివరాలను సమర్పించాల్సిందేనని కోర్టు ఆదేశించింది. ఎలక్టోరల్ బాండ్ వివరాల వెల్లడికి గడువు ఇవ్వాలంటూ ఎస్బీఐ చేసిన అభ్యర్థనను అత్యున్నత న్యాయస్థానం తిరస్కరించింది. ఈ విషయంలో గడువు కోరడంపై కోర్టు తీవ్ర అసంతృప్తి వ్యక్తంచేసింది. అలాగే, బ్యాంకు ఇచ్చే వివరాలను మార్చి 15వ తేదీ సాయంత్రం 5 గంటలలోగా ప్రకటించాలని ఎన్నికల కమిషన్ను ఆదేశించింది.
ఎన్నికల బాండ్ల వివరాలను వెల్లడి చేయడానికి గడువును జూన్ 30 వరకు పొడిగించాలని కోరుతూ ఎస్బీఐ దాఖలు చేసిన పిటిషన్పై కోర్టు సోమవారం విచారణ జరిపింది. రాజకీయ పార్టీలకు రహస్యంగా నిధులు అందించేందుకు వీలు కల్పించే ఎలక్టోరల్ బాండ్స్ పథకాన్ని గత నెల 15న సుప్రీంకోర్టు రద్దు చేసింది. ఈ బాండ్ల ద్వారా 2019 ఏప్రిల్ 12 నుంచి పార్టీలకు అందిన సొమ్ము , ఇచ్చిన దాతల వివరాలను ఈ నెల 6లోగా ఎన్నికల సంఘానికి అందించాలని ఆదేశించింది. అయితే, తాము దాతలు, గ్రహీతల వివరాలను వేర్వేరుగా భద్రపర్చామని, వాటిని సరిపోల్చి ఇచ్చేందుకు సమయం కావాలంటూ సుప్రీంకోర్టులో ఎస్బీఐ పిటిషన్ దాఖలు చేసింది.
ఈ పిటిషన్పై సీజేఐ డీవై చంద్రచూడ్ నేతృత్వంలోని ఐదుగురు సభ్యుల ధర్మాసనం విచారణ జరిపింది. సుప్రీంకోర్టు మార్గదర్శకాలు అంత స్పష్టంగా ఉన్నా మళ్లీ గడువు పొడిగించాలంటూ పిటిషన్దాఖలు చేయడమేంటని ధర్మాసనం అసహనం వ్యక్తంచేసింది. ఏ దాతనుంచి ఎంత మొత్తం విరాళాలు సేకరించారో తాము చెప్పమనలేదని, ఎన్ని ఎన్నికల బాండ్లు జారీచేశారో ఈసీకి వెల్లడించాలని ఆదేశించినట్లు పేర్కొన్నది.
కోర్టు ఆదేశాలు జారీ అయ్యాక 26 రోజులపాటు మీరేం చేశారు. దీనిపై ఎలాంటి చర్యలు తీసుకున్నారు. ఆ సమాచారమేది మీరు చెప్పలేదు’ అంటూ ఎస్బీఐపై ధర్మాసనం ఆగ్రహం వ్యక్తంచేసింది. మార్చి 12 న బ్యాంకు పనివేళలు ముగిసేలోగా ఎలక్టోరల్ బాండ్ల వివరాలు ఈసీకి వెల్లడించాల్సిందేనంటూ తీర్పు చెప్పింది.
ఎలక్టోరల్ బాండ్ కేసు వివరాలు
2017: ఫైనాన్స్ బిల్లులో కేంద్రం ఎలక్టోరల్ బాండ్ పథకాన్ని ప్రవేశపెట్టింది.
2017 సెప్టెంబర్ 14: ఈ పథకాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ ‘అసోసియేషన్ ఫర్ డెమొక్రటిక్ రీఫార్మ్స్’ అనే ఎన్జీవో సుప్రీంకోర్టును ఆశ్రయించింది.
2017 అక్టోబర్ 3: ఈసీకి సుప్రీంకోర్టు నోటీసులు జారీచేసింది.
2018 జనవరి 2: ఎలక్టోరల్ బాండ్ పథకాన్ని కేంద్రం నోటిఫై చేసింది.
2022 నవంబర్ 7: ఏ అసెంబ్లీ ఎన్నికల సమయంలోనైనా ఎన్నికల బాండ్లను విక్రయించే సమయాన్ని 70 నుంచి 85 రోజులకు పెంచుతూ పథకంలో కేంద్రం సవరణలు చేసింది.
2023 అక్టోబర్ 16: ఈ పథకంపై దాఖలైన పిటిషన్లను సీజేఐ డీవై చంద్రచూడ్ ఐదుగురు సభ్యుల ధర్మాసనానికి రెఫర్ చేశారు.
2023 అక్టోబర్ 31: సీజేఐ డీవై చంద్రచూడ్ నేతృత్వంలోని ఐదుగురు సభ్యుల ధర్మాసనం ఈ పిటిషన్లపై విచారణను ప్రారంభించింది.
2023 నవంబర్ 2: తీర్పు రిజర్వ్ చేసిన సుప్రీం
2024 ఫిబ్రవరి 15: ఈ పథకాన్ని రద్దు చేస్తూ బెంచ్ ఏకగ్రీవ తీర్పునిచ్చింది. ఇది రాజ్యాంగం కల్పించిన భావప్రకటనా స్వేచ్ఛ, సమాచారం పొందే హక్కులను ఉల్లంఘిస్తున్నదని పేర్కొంది.
2024 మార్చి 4: రాజకీయ పార్టీలు ఎన్క్యాష్ చేసుకున్న ఎలక్టోరల్ బాండ్ల వివరాలు వెల్లడించేందుకు జూన్ 30వరకు గడువు ఇవ్వాలని ఎస్బీఐ పిటిషన్ దాఖలు చేసింది.
2024 మార్చి 7: రాజకీయ పార్టీలకు ఎలక్టోరల్ బాండ్ల ద్వారా అందిన నిధుల వివరాలను మార్చి 6 లోగా అందించాలనే ఆదేశాలను ధిక్కరించిందని ఎస్బీఐకి వ్యతిరేకంగా పిటిషన్ దాఖలైంది.
2024 మార్చి 11: ఎలక్టోరల్ బాండ్ల వివరాల వెల్లడికి గడువు కోరుతూ ఎస్బీఐ దాఖలు చేసిన పిటిషన్ను సుప్రీంకోర్టు ఐదుగురు సభ్యుల బెంచ్ తిరస్కరించింది. మార్చి 12 సాయంత్రంలోగా ఆ వివరాలను వెల్లడించాలని ఆదేశించింది.
