పితోర్‌ఘర్ జిల్లాలోని (ఉత్తరాఖండ్) ఎత్తైన హిమాలయ ప్రాంతాలలో, ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఖరీదైన, ప్రత్యేకమైనదిగా భావించే ఒక ఫంగస్ పెరుగుతుంది. దీనికి మార్కెట్లో విపరీతమైన డిమాండ్ ఉంది. ఈ కారణంగా ఇది మిలియన్లలో అమ్ముడవుతోంది. దీనిని సంప్రదాయ భాషలో కీడ జాడి లేదా యార్సగుంబా అంటారు. దీనిని సాధారణంగా హిమాలయన్ వయాగ్రా అని పిలుస్తారు. టిబెటన్‌లో యార్సగుంబా అంటే శీతాకాలపు పురుగు లేదా వేసవి గడ్డి అని అర్థం. దీన్ని గొంగళి పురుగు ఫంగస్ లేదా కార్డిసెప్స్ సినెన్సిస్ అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది ఎగువ డోల్పా ప్రాంతంలోని ప్రజలకు ప్రధాన ఆదాయ వనరుగా విలసిల్లుతోంది.
ఇది పితోరఘర్ జిల్లాలోని ధార్చుల, మున్సియరి జిల్లాలలో కనిపిస్తుంది. ఇతర హిమాలయ రాష్ట్రాలలోనూ ఇది కనిపిస్తుంది. కీటక ఫంగస్ శక్తివంతమైన టానిక్‌గా, క్యాన్సర్ మందుల ఉత్పత్తిలో ఉపయోగించబడుతుంది. ఈ క్రిమి ఫంగస్‌కు భారతదేశంలోనే కాకుండా చైనా, సింగపూర్, హాంకాంగ్‌లలో కూడా డిమాండ్ ఎక్కువగా ఉంది. ఆ ప్రదేశాల నుండి వ్యాపారులు తరచుగా నేపాల్ రాజధాని ఖాట్మండు నుంచి చాలా మంది కొనుగోలు చేయడానికి వస్తారు. ఏజెంట్ల ద్వారా విదేశీ వ్యాపారులు కిలోకు సుమారు రూ.20 లక్షల చొప్పున కొనుగోలు చేస్తున్నారు.
డోల్పా ప్రజలకు యార్సగుంబ ప్రధాన ఆదాయ వనరు. దోల్పా దిగువ ప్రాంతాలలో వ్యవసాయం సాగుతుండగా, ఎగువ డోల్పాలోని జనాభా కొన్ని నెలలు కూడా స్థిరంగా ఉండిపోయింది. యార్సగుంబా డోల్పాలోని ప్రజల 'జీవనాధారం', నిష్పత్తి, నాణ్యతను బట్టి ఒక్కో ముక్కను రూ. 200 నుంచి రూ. 500 వరకు విక్రయిస్తారు. హిమాలయాల్లో మంచు కరగడం ప్రారంభించినప్పుడు, ఇక్కడి నివాసితులు ఈ ఫంగస్ కోసం వెతుకుతారు. కానీ ఈ సంవత్సరం, వాతావరణ మార్పుల ప్రభావం కారణంగా, దాని ఉత్పత్తి కూడా గణనీయంగా తగ్గిపోయింది. దీంతో స్థానికుల జీవనోపాధి స్తంభించింది. మారుతున్న వాతావరణం ప్రభావం వల్ల యార్సగుంబా చాలా తక్కువైంది.
