అమెరికాలో జోరందుకున్న ‘అండర్గ్రౌండ్’ బిజినెస్
మనసులో ఉండే భయం ఎంత పనైనా చేయిస్తుంది. ఎంతైనా ఖర్చు పెట్టిస్తుంది. ఎన్ని జాగ్రత్తలైనా తీసుకునేలా చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్నే తీసుకుందాం. భవిష్యత్తులో ఏదైనా రోగం వస్తే ఎట్ల అన్న ఆలోచన హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్ను తీసుకునేలా చేస్తుంది. అది భయం కావొచ్చు, ముందుచూపు కావొచ్చు.. కారణం ఏదైతేనేం. ఆ విషయాన్ని పక్కనపెడదాం. అసలు విషయానికొద్దాం. ప్రకృతి నానాటికీ విషమిస్తోంది. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా విపత్తులు విరుచుకుపడుతున్నాయి. సైబర్ ఎటాక్లు ఎక్కువయ్యాయి. టెర్రర్ ఎటాక్లు పెచ్చుమీరుతున్నాయి. దేశంలోపలే యుద్ధాలు, ఆందోళనలు పెరిగాయి. మానవాళికి కొత్త కొత్త ముప్పులు ఎదురవుతున్నాయి. వాటన్నింటినీ తప్పించుకునేదెలా? అవన్నీ ఒకేసారి మీదపడితే మనిషి అనేవాడు మిగులుతాడా? అని భయం.. ఆ భయంతోనే సరికొత్త ‘రియల్ ఎస్టేట్’ బిజినెస్ అమెరికాలో జోరందుకుంది. అదే ‘బంకర్ రియల్ ఎస్టేట్’ అలియాస్ కాండోమినియం. విలయం ముప్పు మాట దేవుడెరుగు, ఆ ముప్పు భయాన్ని సొమ్ము చేసుకుంటున్నారు కొందరు రియల్ వ్యాపారులు. వాళ్లను ముందుండి నడిపిస్తున్నది లారీ హాల్ అనే వ్యాపారి. ఏంటా కాండోమినయం, దాని లెక్కేందో కథేందో తేల్చేద్దాం.
భూమి లోపల 15 అంతస్తులు. విశాలమైన గదులు. స్విమ్మింగ్పూల్స్, సానా (స్టీమ్ బాత్ – ఆవిరి స్నానం చేసే గదులు), సినిమా థియేటర్లు, షూటింగ్ నేర్చుకునే సెంటర్లు, జిమ్ములు, రెస్టారెంట్లు.. ఒక్కటేంటి బయట మామూలు రియల్ ఎస్టేట్ వెంచర్లలో ఉండే సౌకర్యాల కన్నా ఎక్కువ సౌలతులున్నాయి అందులో. అమెరికా సైన్యం ఒకప్పుడు వాడిన న్యూక్లియర్ మిసైల్ వాల్ట్ (అణు క్షిపణులను దాచి ఉంచే చోటు)ను విలాసవంతమైన కాండోమినియంగా మార్చేశారు హాల్. దానికి ఆయన చెప్పే కారణం ఒక్కటే.. భవిష్యత్తులో ఎదురయ్యే ప్రకృతి విలయాలను తట్టుకుని మనిషి అనే ఓ జీవి బతకాలంటే ఇలాంటి నివాసయోగ్యమైన బంకర్లు అవసరం అని. నిజానికి అమెరికన్లు ఇప్పుడే కాదు, కోల్డ్ వార్ (ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం) టైం నుంచే ఇలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం మొదలు పెట్టారు. ఆ యుద్ధం టైంలో తమను తాము కాపాడుకోవడానికి ఇలాంటి బంకర్ల వైపే మొగ్గు చూపారు. 2000వ సంవత్సరం నాటికి అది వాళ్ల మెదళ్లలో మరింత నాటుకు పోయింది. మారుతున్న వాతావరణం, టెర్రర్ ముప్పు, సైబర్ దాడులు, పౌర యుద్ధాలు, రాజకీయ సంక్షోభాలు తదితర ముప్పుల భయంతో బంకర్ల బాట పడుతున్నారు. అదిప్పుడు కోట్ల డాలర్ల బిజినెస్గా మారిపోయింది.
మిలటరీ అండర్గ్రౌండ్ వాల్ట్లే
కోల్డ్ వార్ టైంలో అమెరికా సైన్యం అణు బాంబులు, ఇతర యుద్ధ సామగ్రిని దాచుకోవడానికి కొన్ని కోట్లు ఖర్చు పెట్టి దేశంలో అండర్ గ్రౌండ్ వాల్ట్లు కట్టింది. కన్సాస్, నెబ్రాస్కా, ఓక్లహోమా, న్యూ మెక్సికో వంటి ప్రాంతాల్లో వాటిని నిర్మించింది. యుద్ధం అయిపోయాక ఆ బంకర్లన్నీ ఖాళీ అయ్యాయి. పాడుపడిపోతున్నాయి. ఇప్పుడు ఆ వాల్ట్లే రియల్ వ్యాపారులకు బాగా ఉపయోగపడుతున్నాయి. బంకర్లుగా మారుతున్నాయి. ప్రస్తుతం హాల్ అలాంటి 12 అపార్ట్మెంట్లను ‘హాల్స్ సర్వైవల్ కాండో’ పేరిట కన్సాస్లో కట్టారు. 2011లో సుమారు ₹9.28 కోట్ల (13 లక్షల డాలర్లు)తో ఆ వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించారు. మొదలుపెట్టిన కొన్ని నెలలకే కట్టిన అన్ని యూనిట్లు అమ్ముడుపోయాయని ఆయన చెబుతున్నారు. ఇది కేవలం వ్యాపారం మాత్రమే కాదని, జనాల ప్రాణాలు కాపాడుతున్నామని అంటారాయన. హాల్ కాండోలో సేవలు కావాలనుకునేవాళ్లు నెలకు 2600 డాలర్లు (సుమారు ₹1.85 లక్షలు) కట్టాల్సిందే. దానికి తగ్గట్టే సౌకర్యాలు కల్పిస్తున్నారు. ఫ్రెష్ గాలి వచ్చేలా ఎయిర్ ఫిల్టర్లు, ఎలక్ట్రికల్ గ్రిడ్, నీళ్ల అవసరాల కోసం ఓ పెద్ద మంచినీళ్ల బావి, కరెంట్ పోతే డీజిల్ జనరేటర్లున్నాయి. ఒకవేళ అవీ పనిచేయకపోతే బ్యాకప్గా విండ్ టర్బైన్లతో తయారు చేసే కరెంట్ను ఇచ్చేందుకు బ్యాటరీ బ్యాంకులను ఏర్పాటు చేశారు. ఈ బంకర్లోకి వెళ్లే దారికి పెట్టిన గేటు బరువే 16 టన్నులు. ప్రభుత్వమే అండర్ గ్రౌండ్ వాల్ట్లు అమ్ముతున్నప్పుడు వ్యాపారం చేసుకుంటే తప్పేంటని హాల్ ప్రశ్నిస్తున్నారు. 9/11 దాడుల తర్వాత హాల్ ఈ సరికొత్త బంకర్లకు ప్లాన్ వేశారు. కోట్లు ఖర్చు పెట్టి మిలటరీ కట్టిన ఆ వాల్ట్ను కేవలం 3030 డాలర్లకే ఓ వ్యక్తికి మిలటరీ అమ్మేసింది. అతడి నుంచి 2008లో 3 లక్షల డాలర్లకు (సుమారు రూ.2.14 కోట్లు) కొన్నాడట హాల్.
విమర్శకులు.. మద్దతుదారులు
ఈ ప్రాజెక్టులను విమర్శించేటోళ్లూ ఉన్నారు, వాటికి మద్దతు పలికేవాళ్లూ ఉన్నారు. ‘‘సెక్స్ కన్నా భయం ఎక్కువ వ్యాపారం చేస్తది” అని యూనివర్సిటీ ఆఫ్ కన్సాస్ ఏంత్రపాలజీ (మనిషిని చదివే సబ్జెక్ట్) ప్రొఫెసర్ జాన్ డబ్ల్యూ హూప్స్ అంటున్నారు. 2012లో ప్రపంచం అంతమైపోతుందన్న ఓ పుకారును ఏళ్లతరబడి స్టడీ చేసిన ఆయన, అదంతా ఒట్టిదేనని తేల్చారు. జనానికి లేని భయాన్ని పుట్టిస్తే, ఇప్పుడు కడుతున్న బంకర్లతో సహా దేన్నైనా ఇట్లే అమ్మేయొచ్చని అన్నారు. కొందరు జనాలు మాత్రం బంకర్లు కడితే తప్పేంటని ఈ సరికొత్త ఆలోచనకు వంత పాడుతున్నారు. పెనుముప్పు పొంచి ఉన్న సొసైటీ నుంచి దూరంగా వెళ్లి ఉండాలనుకోవడంలో తప్పు లేదని అంటున్నారు. ఇంకో విషయం ఏంటో తెలుసా, ఇప్పటికే ఇలాంటి వాటిని ఆసరాగా చేసుకుని కొత్త ఇన్సూరెన్స్లూ పుట్టుకొస్తున్నాయి. అందులో ఒకటి ఫార్టిట్యూడ్‌ రాంచ్ అనే ఓ కమ్యూనిటీతో ఇన్సూరెన్స్ స్కీమ్ వచ్చింది.
అమ్మేస్తున్నరు
ఏవన్ కాస్మెటిక్స్ అనే సంస్థ లాస్వేగాస్లో ఓ అండర్ గ్రౌండ్ బంకర్ను కట్టింది. అధునాతమైన కిచెన్, చెట్టు మొద్దులను కాల్చే ప్లేస్లను ఏర్పాటు చేసింది. దానిని సుమారు ₹128 కోట్లకు (1.8 కోట్ల డాలర్లు)కు అమ్మకానికి పెట్టింది. 20 సెంచరీ కాసిల్స్ అనే సంస్థ సాయంతో కన్సాస్లోని ఓ జంట పాడుపడిన మిసైల్ బంకర్లను అమ్ముతోంది. కొలరాడోలో లూప్నెట్ అనే సంస్థ ఆయుధాలను దాచే అండర్గ్రౌండ్ సొరంగాలను సుమారు 30 కోట్ల రూపాయలకు (42 లక్షల డాలర్లు) అమ్మకానికి పెట్టింది. కాలిఫోర్నియాకు చెందిన రాబర్ట్ విసినో అనే రియల్ ఎస్టేట్ సంస్థ ఇండియానాలో ప్రభుత్వ స్థలాన్ని కొని వివోస్ పేరిట అండర్గ్రౌండ్లో కోట కట్టేసింది. ఎట్ల అంటే అది ఓ ఫోర్ స్టార్ హోటల్లో ఉండే సౌకర్యాలన్నీ అందులో ఉంటాయి. అంతేకాదు, సౌత్ డకోటాలో ఒకప్పుడు ఆయుధాలను దాచిన 575 సెల్లార్లనూ కంపెనీ కొనేసింది.
