సెకనుకో సెల్ఫీ తీసుకోవడం ఇప్పటి యూత్ స్టైల్. నిద్ర లేచినప్పటి నుంచి రాత్రి బెడ్ మీదికి చేరేవరకు కొన్ని సెల్ఫీలు అయినా తీసుకోనిదే కొందరికి నిద్రపట్టదు. ఒక సర్వే ప్రకారం ప్రపంచవ్యాప్తంగా రోజుకు 93 మిలియన్ల సెల్ఫీలు తీసుకుంటున్నారట. ఇది మొబైల్ఫోన్స్ తెచ్చిన ట్రెండ్. సెల్ఫోన్లు లేనప్పుడు కెమెరాతో ఫొటోలు తీసుకునేవాళ్లు. రెండు వందల ఏండ్లుగా మన చరిత్రను, సంస్కృతిని, సంప్రదాయాలను ఫొటోల్లో బంధించింది కెమెరా. అలాంటి కెమెరాల చరిత్రలో కొన్నేండ్లపాటు రారాజులా వెలిగింది ‘కొడాక్’ కంపెనీ. సినిమాలకు రంగులద్దడంలో కూడా ‘కొడాక్’ రీల్దే మెయిన్ రోల్. దీని ఫౌండర్ జార్జ్ ఈస్ట్మన్ జీవితంలోని బ్లాక్ అండ్ వైట్, కలర్ఫుల్ సంగతులే ఈ వారం ఇన్స్పిరేషన్. అమెరికాలోని న్యూయార్క్ రాష్ట్రంలో ఉన్న వాటర్విల్లే గ్రామంలో జులై 12, 1854లో పుట్టాడు జార్జ్ ఈస్ట్మన్. తల్లిదండ్రులు జార్జ్ వాషింగ్టన్, మరియా. వీళ్లకు ఈస్ట్మన్ కంటే ముందు ఇద్దరు ఆడపిల్లలు కేటీ, ఎలెన్ పుట్టారు. వీళ్లలో కేటీకి పోలియో వల్ల వీల్చెయిర్లోనే ఉండేది.
ఆస్తంతా పోయి..
వాషింగ్టన్కు సొంతూళ్లో పదెకరాల పొలం ఉండేది. కొన్ని రోజులకు దగ్గరలోని రోచెస్టర్ టౌన్లో బిజినెస్ స్కూల్ పెట్టాడు. పొలం, స్కూల్ పనుల కోసం రోజూ సొంతూరి నుంచి రోచెస్టర్కు తిరిగేవాడు. జీవితం బాగానే ఉందనుకునే టైంలో మెదడు సంబంధిత వ్యాధితో మంచాన పడ్డాడు. చికిత్స కోసం పొలం అమ్మేయాల్సి వచ్చింది. ఆ తర్వాత కుటుంబం రోచెస్టర్లోని ఒక అద్దె ఇంటికి మారింది. అయితే, ఆరోగ్యం బాగుపడక1862లో వాషింగ్టన్ చనిపోయాడు. అప్పటికి ఈస్ట్మన్కు ఎనిమిదేండ్లు. వాషింగ్టన్ చనిపోయాక కుటుంబాన్ని కష్టాలు చుట్టుముట్టాయి. కారణం.. వాషింగ్టన్ తాను సంపాదించిన సొమ్మును ఎక్కడ పెట్టాడో, ఎవరికి ఇచ్చాడో చెప్పలేదు. అందుకే తండ్రి అంటే ఈస్ట్మన్కు కోపం. మరోవైపు భర్త చనిపోయాక స్కూల్ మీద వచ్చే అరకొర ఆదాయంతోనే కుటుంబాన్ని నెట్టుకొచ్చేది మరియా. అయితే, ఎన్ని కష్టాలున్నా కొడుకును చదివించడం మాత్రం ఆపలేదు.
అమ్మ కష్టాలు చూడలేక..
కుటుంబం కోసం అమ్మ పడుతున్న కష్టాలు చూసి ఈస్ట్మన్ బాధపడేవాడు. తాను కూడా ఏదైనా ఉద్యోగం చేయాలనుకున్నాడు. అప్పటికే పెద్దక్క ఎలెన్కు పెండ్లి అయి క్లీవ్లాండ్ నగరానికి వెళ్లిపోయింది.1868లో స్కూల్ మానేశాడు ఈస్ట్మన్. ఇన్సూరెన్స్ కంపెనీలో మెసెంజర్ బాయ్గా చేరాడు. అక్కడ వారానికి 3 డాలర్లు ఇచ్చేవాళ్లు. ఆ మరుసటి ఏడాది ఇన్సూరెన్స్ పాలసీలు అమ్మడం మొదలుపెట్టాడు. దానివల్ల వారానికి 6 డాలర్లు వచ్చేవి. జీతం పెరగడంతో క్రమంగా కుటుంబ బాధ్యతలన్నీ ఈస్ట్మన్ చేతుల్లోకి వచ్చాయి. అయితే, ఆదాయం, ఖర్చు వివరాలను కచ్చితంగా లెడ్జర్ బుక్స్లో రాసేవాడు. అలాగే రాత్రి స్కూల్కి వెళ్లి అకౌంట్స్పై పట్టు సాధించాడు.
మరో కుటుంబం బాధ్యతలు
పోలియోతో బాధపడుతున్న చిన్నక్క కేటీ 1870లో చనిపోయింది. అదే టైంలో అగ్నిప్రమాదం వల్ల పక్కింట్లోని ‘హెన్రీ స్ట్రాంగ్’ ఫ్యామిలీ రోడ్డున పడింది. వాళ్లతో ఉన్న అనుబంధం వల్ల ఆ కుటుంబం బాధ్యతలను కూడా మరియా తీసుకుంది. దానివల్ల ఖర్చు పెరగడంతో1871లో మరో ఇన్సూరెన్స్ కంపెనీలో చేరాడు ఈస్ట్మన్. మూడేండ్ల తర్వాత రోచెస్టర్ సేవింగ్స్ బ్యాంక్లో క్లర్క్గా చేరాడు. ఏడాదిలోనే సెకండ్ అసిస్టెంట్ బుక్కీపర్ అయ్యాడు. దాంతో సంవత్సరానికి వెయ్యి డాలర్లు వచ్చేవి. ఆదాయం పెరగడంతో రియల్ ఎస్టేట్ బిజినెస్ చేయాలనుకున్నాడు. ఆ పని మీద దగ్గరలోని సిటీకి వెళ్లాలనుకున్నప్పడు ఒక ఫ్రెండ్ సలహాతో కెమెరా కొనుక్కున్నాడు. అది ఈస్ట్మన్ జీవితాన్ని మలుపు తిప్పింది.
సొంత కంపెనీ..
అప్పట్లో కెమెరాలు బాగా పెద్దవి. మూడుకాళ్ల నిలువెత్తు స్టాండ్, దానిపైన టీవీ సైజులో కెమెరా, ప్లేట్ హోల్డర్, ఫొటోగ్రాఫిక్ ప్లేట్స్, డార్క్రూమ్ టెంట్, ఫొటోలు కడగడానికి నీళ్ల కంటైనర్, వెట్ ప్లేట్.. వీటన్నిటినీ తీసుకెళ్లాలంటే చాలా కష్టపడాల్సి వచ్చేది. దాంతో చిన్న సైజులో కెమెరా, దానికి సరిపడా ఫిల్మ్ తయారుచేయడంపై ప్రయోగాలు చేశాడు ఈస్ట్మన్. ఆ ప్రయత్నంలో డ్రై ప్లేట్స్ కనుక్కున్నాడు. వెంటనే హెన్రీ స్ట్రాంగ్తో కలసి కొడాక్ కంపెనీ పెట్టాడు. అందులో తయారైన ‘డ్రై ప్లేట్స్’కు తక్కువ రోజుల్లోనే డిమాండ్ పెరిగింది. మరోవైపు బ్యాంక్లో తనకు రావాల్సిన ప్రమోషన్ను మేనేజర్ తన బంధువుకు ఇవ్వడంతో జాబ్కు రిజైన్ చేశాడు. ఆ తర్వాత పూర్తి టైం కంపెనీ కోసమే పనిచేశాడు. ఆరుగురు ఉద్యోగులను చేర్చుకున్నాడు. అలాగే నాలుగంతస్తుల కొత్త బిల్డింగ్లోకి కంపెనీని మార్చాడు.
రోలబుల్ ఫిల్మ్, కెమెరా
కొన్ని రోజుల్లోనే బిజినెస్లో ఇబ్బందులు మొదలయ్యాయి. డ్రై ప్లేట్స్లో సమస్యలు వచ్చాయి. వాటిలో బొమ్మ రాకపోవడమో, సరిగా లేకపోవడమో జరిగేది. దాంతో ఆర్డర్లు తగ్గి, నష్టాలు మొదలయ్యాయి. డ్రై ప్లేట్స్లో వాడే కెమికల్ ఫార్ములాను ఇంగ్లండ్లోని కంపెనీ మార్చినట్లు తెలిసింది. ఈ సమస్య మళ్లీ రాకుండా ఉండాలంటే ఆ కెమికల్ అవసరం లేని ఫిల్మ్ తయారుచేయాలనుకున్నాడు. వెంటనే కంపెనీలో పనిచేసే మరో ఉద్యోగితో కలసి ప్రయోగాలు చేశాడు. 469 సార్లు ఫెయిలయ్యాక చివరికి రోలబుల్ ఫిల్మ్ను సక్సెస్ఫుల్గా తయారుచేశాడు. దాన్ని కెమెరాకు లింక్ చేయడానికి రోల్ హోల్డర్ను కూడా కనుక్కున్నాడు. వీటికి ఫుల్ డిమాండ్ రావడంతో కంపెనీ మళ్లీ లాభాల బాట పట్టింది. అమెరికాతోపాటు యూరప్లోనూ ఆర్డర్లు పెరిగాయి. ఈస్ట్మన్ ఈసారి వెనుతిరిగి చూసుకోలేదు.
ఈస్ట్మన్ కొడాక్
కొడాక్ కంపెనీ మొదటి విదేశీ స్టోర్ను1888లో లండన్లో పెట్టింది. ఆ తర్వాత పారిస్, మాస్కో, మాడ్రిడ్, .. అలా యూరప్ అంతటా స్టోర్స్ మొదలయ్యాయి. 1892లో కంపెనీ పేరు ‘ఈస్ట్మన్ కొడాక్’గా మార్చారు. 1895 నాటికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా దాదాపు 95శాతం కెమెరాల్లో కొడాక్ ఫిల్మ్నే వాడేవాళ్లు. 1913 నాటికి అమెరికా స్టాక్ ఎక్ఛ్సేంజ్లో కొడాక్ విలువ 175 మిలియన్ డాలర్లకు చేరింది. దాంతో అమెరికాలోని అత్యంత ధనవంతుల్లో ఒకడిగా ఈస్ట్మన్ చేరాడు. కొడాక్ను బిలియన్ డాలర్ల కంపెనీగా మార్చిన ఈస్ట్మన్ మార్చి14, 1932లో చనిపోయాడు. ఆ తర్వాత కొన్నేండ్లకు కొత్త కంపెనీలు, మొబైల్స్ రావడంతో కొడాక్కు కష్టాలు మొదలయ్యాయి. చివరికి 2012లో కంపెనీ దివాళా వరకు వెళ్లింది. అయితే, 2020లో మళ్లీ తన ప్రయాణాన్ని మొదలుపెట్టింది. ఈసారి డిజిటల్ కెమెరాలకు తోడు, ఫార్మసీ బిజినెస్లోకి కూడా దిగింది.
మారుపేరుతో వేలకోట్ల దానం
బిలియనీర్ అయ్యాక జీవితాన్ని తనకు నచ్చినట్లు గడిపాడు ఈస్ట్మన్. ఎక్కువగా టూర్లు వెళ్లేవాడు. యూరప్, ఆఫ్రికా మొత్తం తిరిగాడు. జపాన్లో ఎక్కువ రోజులు గడిపాడు. అయితే, తన సంపాదనలో ఎక్కువ భాగం దానాలకు ఖర్చు చేశాడు. అలాగని పనికిరాని వాటికి ఇచ్చేవాడు కాదు. రోచెస్టర్లో చిన్నపిల్లల కోసం ఉచితంగా డెంటల్ క్లినిక్లు పెట్టాడు. దేశంలో జనాభా నియంత్రణ ఉద్యమానికి మద్దతుగా వేల డాలర్లు ఇచ్చాడు. బ్లాక్ టస్కీగీ, హాంప్టన్ ఇనిస్టిట్యూట్స్కు భారీగా డబ్బు పంచాడు. చాలా అనాథాశ్రమాలు, హాస్పిటల్స్, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో చిన్న చిన్న ప్రాజెక్టులకు ఎంతో సొమ్ము ఇచ్చాడు. అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా మస్సాచుసెట్స్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ(ఎంఐటీ)కి కొత్త క్యాంపస్ కట్టించాడు. అలాగే మరో కొత్త బిల్డింగ్ కోసం దాదాపు 3లక్షల డాలర్లు ఇచ్చాడు. ఇవన్నీ ‘మిస్టర్ స్మిత్’ అనే మారుపేరుతో చేశాడు. ఈ పేరుతో ఒక్క ఎంఐటీ యూనివర్సిటీకే సమారు 20మిలియన్ డాలర్లు ఇచ్చినట్లు ఆ తర్వాత బయటకు తెలిసింది. అలాగే 3,500 మంది కూర్చొనే సౌకర్యం ఉన్న ఈస్ట్మన్ థియేటర్ను 17 మిలియన్ డాలర్లతో కట్టించాడు. ఇందులో ఎక్కువగా కచేరీలు జరిగేవి. సినిమాలు కూడా వేసేవాళ్లు.
తప్పుగా పలకొద్దని.
ప్రతి కంపెనీ పేరుకు ఏదో ఒక అర్థం ఉండడం మామూలే. కానీ, ‘కొడాక్’కు మాత్రం ఎలాంటి అర్థం లేదు. కంపెనీ పేరును ఎవరూ తప్పుగా పలకకూడదని ఆ పేరు పెట్టాడు ఈస్ట్మన్. అంతేకాదు,ఇంగ్లీష్ అక్షరం ‘కె’ అంటే అతనికి చాలా ఇష్టం. అందుకే మొదట, చివర అదే అక్షరం వచ్చేలా పేరు పెట్టాడు. అంతేకాదు, కొడాక్ కంపెనీ 1900 నుంచి 1999 సంవత్సరాల మధ్య 19,576 పేటెంట్లు పొందింది.
