ప్రధాని మోడీ ‘మేకిన్ ఇండియా’ మూలాలు ఈనాటివి కావు. ఈ ఆలోచనలు 40 ఏళ్ల క్రితమే మొలకెత్తాయి. 1977లో కోకా కోలాను ఇండియా నుంచి పంపించేసి మనకంటూ ఓ కూల్డ్రింక్ను తయారుచేశారు. ఈ జనతా కూల్డ్రింక్ జనానికి ఎక్కలేదు. ప్రొడక్ట్ అనుకున్న స్థాయిలో సక్సెస్ కాకపోయినా కొత్త విషయాలను నేర్పించింది.
ఎమర్జెన్సీ తర్వాత ఏర్పడ్డ జనతా పార్టీ ప్రభుత్వం ‘మేకిన్ ఇండియా’ దిశగా ఆలోచనలు, అడుగులు సాగించింది. ఇందులో భాగంగా ఫారిన్ కూల్ డ్రింక్ కంపెనీ కోకా కోలాను మన దేశం నుంచి సాగనంపింది. దాని ప్లేసులో కొత్తగా ఓ కోలాను తయారు చేసి దానికి ‘డబుల్ సెవెన్ (77)’ అనే పేరు పెట్టింది. 1977లో జనతా పార్టీ (మొరార్జీ దేశాయ్ ప్రధానిగా) సర్కార్ను ఏర్పాటు చేసింది. దీనికి గుర్తుగా ఈ బ్రాండ్ నేమ్ను ‘డబుల్ సెవెన్’గా ఫైనల్ చేశారు. ఈ పేరును సూచించిన ఓ ఎంపీకి రూ.10,000 క్యాష్ ప్రైజ్ కూడా ఇచ్చారు. ఈ ప్రొడక్ట్ను తయారుచేయటంతోపాటు మార్కెటింగ్ చేసే బాధ్యతలను ప్రభుత్వ సంస్థ మోడ్రన్ ఫుడ్ ఇండస్ట్రీస్కి అప్పగించారు. విదేశీ కూల్ డ్రింక్కి బదులు లోకల్ కోలాను డెవలప్ చేయటం, ఉద్యోగాలు కోల్పోయిన కోకా కోలా వర్కర్లకు ఉపాధి కల్పించటం కోసం ఒక ప్లాన్ రెడీ చేశారు. కోకాకోలా కలర్లోనే, అదే మాదిరి సీనాతో రుచికి దగ్గరగా ఉండేలా జాగ్రత్తలు తీసుకున్నారు. ఇదంతా అప్పటి ఇండస్ట్రీస్ మినిస్టర్ జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ ఆధ్వర్యంలో జరిగింది. కోకా కోలా మాదిరిగానే ఈ డబుల్ సెవెన్ డ్రింక్ను మనోళ్లు ఆదరిస్తారని భావించారు. కానీ ఏదో అనుకుంటే మరేదో అయింది.
ఆ రోజుల్లోనే రూ.100 కోట్ల సంస్థ
అప్పట్లోనే మన దేశంలో కోకా కోలా కంపెనీ విలువ రూ.100 కోట్లు. ఆ సంస్థకు దేశవ్యాప్తంగా మార్కెటింగ్ నెట్వర్క్ ఉంది. ఇందులో 22 బాట్లింగ్ ప్లాంట్లు, రెండు లక్షలకుపైగా రిటైల్ ఔట్లెట్లు ఉండేవి. మొరార్జీ ప్రభుత్వం ఎంతో ఉత్సాహంతో 1977 నవంబర్ 13న ‘సతత్తర్ (77)’ బ్రాండ్ మార్కెటింగ్ని ప్రారంభించింది. ఈ డ్రింక్ని కోకా కోలాకి ఆల్టర్నేటివ్గా అదే టేస్ట్, అదే కలర్, అదే ఫ్లేవర్తో కస్టమర్ల ముందుకి తెచ్చింది. ఆ సర్కారీ కోలాను జనం ఆదరించలేదు. అదే సమయంలో క్యాంపా కోలా, థమ్స్ అప్, డ్యూక్ వంటి ఇతర డ్రింక్స్ కూడా ప్రైవేటు రంగంలో మార్కెట్లోకి వచ్చాయి. వాటి నుంచి ఎదురైన పోటీని డబుల్ సెవెన్ తట్టుకోలేక వెనకబడిపోయింది.
జనం మెచ్చని జనతా డ్రింక్
లోకల్ కోలా డ్రింక్ తొలి ఆరు నెలల్లో (1978 మార్చి 31కి) సుమారు రూ.3.87 లక్షల నష్టాలు మూట గట్టుకుంది. 1979లో జనతా పార్టీ ప్రభుత్వం కూలిపోయింది. 1980లో ఇందిరాగాంధీ నాయకత్వంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ మళ్లీ పవర్లోకి రావడంతో ‘77 బ్రాండ్’ భవిష్యత్తు కూడా చరిత్రలో కలిసిపోయింది. 1990లో పి.వి.నరసింహారావు ఎకనామిక్ రీఫార్మ్స్, లిబరల్ పాలసీ ప్రవేశపెట్టారు. 1993లో కోకా కోలా ఇండియాలోకి పెద్ద ఎత్తున రీఎంట్రీ ఇచ్చి, తన ఫ్యాన్స్ని మళ్లీ ఆకట్టుకోగలిగింది. ఈ నేపథ్యంలో మోడీ సర్కారు తలపెట్టిన ‘మేకిన్ ఇండియా’ సక్సెస్ కావాలంటే మనం మన తెలివితేటలపైనే ఆధారపడాలనే నగ్నసత్యాన్ని తెలియజెప్పింది.
‘సీక్రెట్’ చెప్పని కోకా కోలా
కోకా కోలా కంపెనీ ఇండియా నుంచి అసలు ఎందుకు వెళ్లిపోవాల్సి వచ్చిందనేది కూడా ఆసక్తికరమే. యాంటీ ఎమర్జెన్సీ క్రుసేడర్ మొరార్జీ దేశాయ్ అధికారంలోకి వచ్చిన ఏడాదే (1977లో) కోకా కోలాపై గురి పెట్టింది. కోకా కోలా ఎక్స్పోర్ట్ కార్పొరేషన్ (సీసీఈసీ) ఇక్కడ బిజినెస్ కంటిన్యూ చేయాలంటే డ్రింక్ తయారీలో వాడే ‘సీక్రెట్ ఇన్గ్రెడియెంట్’ను వెల్లడించాలన్న కండిషన్ పెట్టింది. అమెరికాలోని హెడ్ క్వార్టర్స్ నుంచి మూడు నెలలకొకసారి కోలా కాన్సట్రేషన్ని ఇంపోర్ట్ చేసుకొని ఇండియాలోని బాట్లింగ్ యూనిట్లలో సీసాల్లో నింపేది. ఈ ప్రాసెస్కోసం అన్ని అనుమతులను కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వమే సీసీఈసీకి మంజూరు చేసింది. మొరార్జీ సర్కార్ హయాంలో రెన్యువల్కి చేసుకోవాల్సిన అవసరం ఆ కంపెనీకి ఏర్పడింది.
కోకా కోలా కంపెనీ అప్పటికే 20 ఏళ్ల నుంచి ఇండియాలో పాపులారిటీ సంపాదించింది. సాఫ్ట్ డ్రింక్ టోటల్ కాన్సట్రేషన్లో ఇన్గ్రెడియెంట్ డోస్ నాలుగు శాతం మాత్రమే. కోకా కోలాకి ప్రత్యేకమైన టేస్ట్ రావటంలో ఈ సీక్రెట్ సాస్దే కీలక పాత్ర అంటుంటారు. మొరార్జీ హయాంలో ఆర్బీఐ రెండు కండిషన్లు పెట్టింది.
- సీసీఈసీలోని 60 శాతం ఈక్విటీ షేర్లను ఇండియన్స్కు ట్రాన్స్ఫర్ చేయటం.
- ‘టెక్నికల్ నోహౌ (కూల్ డ్రింక్ తయారీ మర్మం)’ని వంద శాతం ఇండియన్ కంపెనీకి బదిలీ చేయటం.
ఈ రెండు షరతులకు కోకో కోలా ఒప్పుకోలేదు. ఇండస్ట్రీస్ మినిస్ట్రీలో ఈ కేసును డీల్ చేసిన ఆఫీసర్లు… కోకా కోలాని పంపేయడమే మంచిదనే ఇంప్రెషన్ను సర్కార్కి కలిగించినట్లు టాక్. ఆ ఇంప్రెషన్ తర్వాత తల్లకిందులైంది.
