ఆరోగ్యం కోసం, బరువు తగ్గడం కోసం, ఫిట్నెస్ కోసం... ఒక్కొక్కరు ఒక్కో డైట్ ఫాలో అవుతుంటారు. డైట్లో భాగంగా పచ్చి కూరగాయలు, వెజిటబుల్ సలాడ్స్, నట్స్, బీన్స్ వంటివి ఎక్కువ తింటుంటారు. అయితే, కొందరికి ఇవి జీర్ణం కావు. దాంతో జీర్ణపరమైన సమస్యలతో పాటు ఇతర ఇబ్బందులు వస్తాయి. అందుకు కారణం కొన్ని రకాల కూరగాయలు, బీన్స్, పప్పుల్లో ఉండే లెక్టిన్ అనే ప్రొటీన్.
గోధుమలు, కిడ్నీ బీన్స్ (రాజ్మా), ఆలుగడ్డ, చిక్కుడు జాతికి చెందిన బీన్స్, బఠాణి, శనగ గింజల్లో లెక్టిన్ ప్రొటీన్ ఎక్కువగా ఉంటుంది. వీటిని ఉడకబెట్టి తింటే ఏ సమస్యా ఉండదు. అలాకాకుండా పచ్చిగా తింటే వీటిలోని లెక్టిన్ ప్రొటీన్ జీర్ణాశయంలోకి పోతుంది. ఇది జీర్ణాశయం పనితీరుని దెబ్బతీస్తుంది. ఇన్ఫ్లమేషన్ కి కారణమవుతుంది. వెజిటేరియన్లలో, ఇమ్యూనిటీ తక్కువ ఉన్నవాళ్లలో లెక్టిన్ ప్రభావం ఎక్కువ.
వీళ్లలో సమస్య ఎక్కువ
క్రోన్స్ డిసీజ్, పొట్టలో అల్సర్లు ఉన్నవాళ్లలో జీర్ణాశయం గోడలు బలంగా ఉండవు. లెక్టిన్ ప్రొటీన్ వాటిని మరింత పలచగా చేస్తుంది. జీర్ణాశయం గోడలు దాటి, రక్తంలో కలిసి, ఆటోఇమ్యూన్ రెస్పాన్స్కి కారణమవుతుంది. దీనివల్ల సొంత కణాలనే బయటి నుంచి వచ్చిన కణాలు అనుకుని రోగనిరోధక వ్యవస్థ యాంటీబాడీల్ని రిలీజ్ చేస్తుంది. దాంతో, రుమటాయిడ్ ఆర్థరైటిస్, టైప్ 1 డయాబెటిస్, సిస్టమిక్ ల్యూపస్ ఎరిటిమటోసస్ వంటి ఆటోఇమ్యూన్ డిసీజ్లు వచ్చే అవకాశం కూడా ఉంది. అంతే కాకుండా జింక్, క్యాల్షియం, పాస్ఫరస్, పొటాషియం, ఐరన్ వంటి పోషకాల్ని జీర్ణాశయంలోని బ్యాక్టీరియాకి అందకుండా చేస్తుంది ఈ ప్రొటీన్.
లెక్టిన్ వీటిలో ఉంటుంది
చిక్కుడు జాతి గింజలు, గోధుమలు, పప్పులు. కొన్ని రకాల నట్స్, కీరదోస, టొమాటో, ఆలుగడ్డ, వంకాయ, బెల్ పెప్పర్స్లో లెక్టిన్ ప్రొటీన్ ఎక్కువ ఉంటుంది. ఈ ప్రొటీన్ ఉంది కదా అని వీటిని తినకుండా ఉండలేం. ఎందుకంటే వీటిలో లెక్టిన్తో పాటు శక్తి, ఆరోగ్యాన్ని పెంచే పోషకాలు చాలా ఉంటాయి. లెక్టిన్ ప్రొటీన్ నీటిలో కరుగుతుంది.
అంటే లెక్టిన్ ప్రొటీన్ ఉన్న పప్పులు, కిడ్నీ బీన్స్ వంటి వాటిని నీళ్లలో నానబెట్టిన తర్వాతే వంటల్లో వాడాలి.
బీన్స్, నట్స్ని ఉడకబెట్టి తినాలి. ఇలాచేస్తే వీటిలోని లెక్టిన్ తగ్గిపోతుంది. వీటిని నానబెట్టి మొలకలు వచ్చాక తిన్నా కూడా లెక్టిన్ ప్రభావం ఉండదు.
వెజ్టేరియన్స్లోనే ఎక్కువ
ప్రొటీన్ల కోసం ఎగ్, నాన్–వెజ్, సోయా బీన్స్ తింటారు చాలామంది. బీన్స్ రకాల్లో ఉండేవి సెకండరీ గ్రేడ్ ప్రొటీన్స్. లెక్టిన్ ప్రొటీన్లో ఇన్ఫ్లమేషన్కి కారణమయ్యే గుణాలు ఉంటాయి. అందరికీ లెక్టిన్ ప్రొటీన్తో సమస్య ఉండకపోవచ్చు. జీర్ణవ్యవస్థ సెన్సిటివ్గా ఉన్నవాళ్లకి లెక్టిన్ ఈజీగా డైజెషన్ అవ్వదు. సోయాబీన్స్ కూడా అరగక అప్పుడప్పుడు ఇబ్బంది పడుతుంటారు వీళ్లు. అయితే, వెజ్, నాన్‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌వెజ్... రెండూ తినేవాళ్లకి లెక్టిన్ ఉన్న ఫుడ్తో ఏ సమస్యా ఉండదు.
ఇలా చేయాలి
జీర్ణానికి సంబంధించి ఇబ్బందులు ఉన్నవాళ్లు లెక్టిన్ ప్రొటీన్ ఉన్న ఫుడ్ తక్కువ తినాలి. ఎందుకంటే వీళ్లకి లెక్టిన్ ప్రొటీన్ అరిగించుకునే శక్తి తక్కువ. అయితే, వీటిని మిగతా ఫుడ్స్తో కలిపి తింటే సమస్య ఉండదు. వెజిటేరియన్ డైట్ ఫాలో అయ్యేవాళ్లు మూడు పూటలా బీన్స్ తినొద్దు. డైట్లో వారానికి రెండు సార్లు కిడ్నీ బీన్స్, ఇతర బీన్స్ ఉండేలా ప్లాన్ చేసుకోవాలి. అప్పుడు కూడా ఉడకబెట్టినవే తినాలి. క్యాబేజి, బ్రకోలి, కాలీఫ్లవర్, క్యారెట్స్, పుట్టగొడుగులు, గుమ్మడికాయ వంటి లెక్టిన్–ఫ్రీ ఫుడ్ తినాలి. కిడ్నీబీన్స్తో పాటు వేరే బీన్స్ని కూడా ఉడకబెట్టి తింటే బెటర్. జీర్ణపరమైన సమస్యలు ఉన్నవాళ్లు న్యూట్రిషనిస్ట్ని కలిసి ఎలాంటి ఫుడ్ తీసుకోవాలో తెలుసుకుంటే మరీ మంచిది.
- సుజాత స్టీఫెన్, ఛీఫ్ న్యూట్రిషనిస్ట్ యశోదా హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్.
జీర్ణాశయ బ్యాక్టీరియాకి మంచివి
అన్నిరకాల పోషకాలు తీసుకుంటేనే ఆరోగ్యం బాగుంటుంది. అయితే, జింక్, మాంగనీస్, సెలీనియం, ములిబ్డినం, కోబాల్ట్ వంటి మైక్రోన్యూట్రియెంట్స్ పప్పులు, కూరగాయల్లో దొరకవు. శరీరానికి వీటి అవసరం తక్కువే అయినప్పటికీ, ఇవి కూడా డైట్లో ఉండాల్సిందే. ఈ మైక్రోన్యూట్రియెంట్స్ అందాలంటే కొన్ని రకాల పండ్లు, కూరగాయలు తినాలి. వెజిటబుల్ సలాడ్స్, ఫ్రూట్స్ ఎక్కువ తినడం వల్ల మూడు లాభాలుంటాయి. వీటిలో ఫుడ్లో దొరకని పోషకాలు ఉంటాయి. వెజిటెబుల్స్ని వండితే వాటిలోని న్యూట్రియెంట్స్ పోతాయి. మాంసంలోని ప్రొటీన్లు ఈజీగా డైజెస్ట్ కావు. మొక్కల ప్రొటీన్లు తొందరగా జీర్ణమవుతాయి. అందుకే చాలామంది ప్లాంట్ ప్రొటీన్లు ఉన్న పండ్లు, కూరగాయలు తినేందుకు ఇంట్రెస్ట్ చూపిస్తారు. ప్లాంట్ ప్రొటీన్లు చిక్కుడు జాతి గింజల్లో ఎక్కువ. అలాగే కూరగాయలు, పండ్లలోని ఫైబర్ జీర్ణాశయం ఆరోగ్యానికి ఎంతో మంచిది. ఇది మలబద్ధకాన్ని తగ్గిస్తుంది. పచ్చి కూరగాయలు, పండ్లు జీర్ణాశయంలోని మంచి బ్యాక్టీరియా పెరగ డానికి సాయపడతాయి కూడా.
భోజనం తర్వాత వద్దు
కొన్ని రకాల పండ్లలో యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు, మరికొన్నింటిలో విటమిన్–సి, విటమిన్–ఇ, కొన్నింటిలో నీళ్ల శాతం ఎక్కువ. అయితే బాగా తీపిగా ఉన్న పండ్లు తింటే శరీరంలో ఫ్రక్టోజ్ అనే కార్బొహైడ్రేట్ లెవల్స్ పెరుగుతాయి. శరీరం గ్లూకోజ్ని మాత్రమే ఉపయోగించుకుంటుంది. దాంతో, ఫ్రక్టోజ్ని కొలెస్ట్రాల్ లేదా యూరిక్ యాసిడ్గా మార్చేస్తుంది. కొలెస్ట్రాల్ వల్ల గుండె జబ్బులు, యూరిక్ యాసిడ్తో మూత్రాశయ సమస్యలు వచ్చే అవకాశం ఉంది. అలాగే బోజనం చేసిన వెంటనే పండ్లు తింటే అదనంగా వచ్చే షుగర్ కొలెస్ట్రాల్గా మారుతుంది.
- డాక్టర్. రాహుల్ అగర్వాల్ కన్సల్టంట్ జనరల్ మెడిసిన్, కేర్ హాస్పిటల్స్, హైదరాబాద్.
